Qaraqalpaq ádebiyatí

kerekdur
Bolsa bir márt jigit ashıq kóńilli,
Yaqshılar sáwbetin tutpaq kerekdur.
Bolsań eger bir elattıń patshahı,
Áwel-bastan qut-bereket kerekdur.
Dúnya dep neshsheler kúyip-piserler,
Neshsheler ah urıp, kewip-iserler,
Shahlar qazna tolı altın-gúmis der,
Gózzal taxtqa lal-zábárjúd kerekdur.
Óziń páhim áylep, qara halıńa,
Keter bolsań — tuwrı barǵıl jolıńnan,
Dushpanıń jeńilip tússe qolıńa — 
Oǵandaǵı múriwbetiń kerekdur.
Adam ulı, basıń bánddur kergide,
Buwlıǵıp turarsań, shıqpas berige,
Miskinlik otına túsken jigitke,
Haqtan mádet hám himayat kerekdur.
Ne otlarǵa tústi bul shiyrin janlar,
Aynaldı gárdishler, ótti dáwranlar.
Pármanı ráwan xanlar, sultanlar,
El-ulısqa bir ádalat kerekdur.
Tapsam — bolsın basım qurban mártlerge,
Luqman shara tapsın kelgen dártlerge,
Maqtımqulı aytar: márdiw-mártlerge,
Yaratqannan iyman-himmet kerekdur.
daǴlar, háy!
Táǵdir jazsa — ketsem uzaq jollarǵa,
Nesiybim ketermen jolım baylar, háy!
Hayran-Májnún bolıp shıqsam shóllerge,
Barıp máskan tutsam sizdi, tawlar, háy!

---

252
Oyın menen ozıp bala waǵımnan,
Kelip qaldım aqıl toqtar shaǵıma,
Kóńlim lárzem aldı dúnya ǵamınan,
Siynem úzre asqar-asqar daǵlar, háy!
Qayda qaldı balalıqtıń qızıǵı,
Ómir arttı orta jastıń sızıǵın,
Uymaǵa batıppan — kóńlim buzıldı,
Yadqa túser bastan keshken shaǵlar, háy!
Jáhillikten shar tárepke shapqanlar,
Bilmeslikten ózin iske shatqanlar,
Ǵárip bolıp, ǵarrılıqqa jetkenler,
Dártin aytıp óz-ózinen jılar, háy!
Máni ańlań Maqtımqulı sózinen,
Pikir qılar, jaslar aǵar kózinen, 
Hár nárseniń aqıbeti ózinen —
Ya Rab, jıǵılmas pa biyik daǵlar, háy!
Begler
Márt penen námárttiń oyını teń kelmes,
Námártler sawashta zıyandur, begler!
Námárt ǵosh jigittiń qádirin bilmes,
Námárttiń hár isi wayrandur, begler!
Kámil ǵosh jigitler haqıńdı jemes,
Dúnya malın berseń námártler toymas,
Námárt másláhátke hárgiz uyımas,
Námárttiń hár isi ayandur, begler!
Bir atada altı atanıń qanı bar,
Bir nadannıń júz qıyallıq oyı bar,
Ǵosh jigitler qayda barsa úyi bar,
Námárttiń óz úyi zindandur, begler!
Námárt dáwlet kelse dos-yarın kórmes,
Qaza kelse — bawırın jerden kótermes,
Haqtan deyip, Haqqa iyman keltirmes,
Maqtımqulı, sonday zamandur, begler!

---

253