Qаrаqаlpаqstаn respublikаsi ministrler ken’esi jаnindаg’i ortа arnаwli bilimlendiriw bаsqаrmаsi

TermInologIya ha’m leksIkografIya
Turmıstın’ tu’rli tarawlarına baylanıslı arnawlı so’zler boladı. Olardı til iliminde terminler (atamalar) dep ataydı. Atamalar – bir ma’nili so’zler. Olar o’zleri bildiretug’ın tu’siniklerdi jay, a’piwayı so’zlerge qarag’anda da’l ataydı. Atamalar awıspalı ma’nide qollanılmaydı. Olar til iliminin’ terminologiya tarawında u’yreniledi.
Leksikografiya — so’zlikler du’ziw, olardın’ ta’rtipleri, tu’rleri haqqında til iliminin’ tarawı. So’zlikler du’ziwde alg’a qanday da bir maqset qoyıladı. Usıg’an baylanıslı so’zlikler tu’rlerge bo’linedi: imla so’zligi, tu’sindirme so’zlik, awdarma so’zlik, sinonimler so’zligi ha’m t.b.


16-shınıg’ıw. Berilgen tekstten atamalardı anıqlap, olardın’ qanday ilim tarawına ta’n ekenin anıqlan’.
Ba’ha’rgi ma’wsim keldi. Qırawlı qıs aylarına qarag’anda ha’zir ha’r qanday mu’mkinshilikten jaqsı paydalanıwg’a boladı. Qoldag’ı bar ot-sho’plerdi, aralas jemlerdi mallarg’a arttırıp berip, ratsiondag’ıda ko’rsetilgennen kem ya artıq bermew kerek.
«Jolbarıs terisin jamılg’an palwan» poeması kompozitsiya, su’wretlew quralları, tili jag’ınan joqarı ko’rkemlilikke iye.
Iymek sızıqlı qozg’alısta mexanikanın’ ma’selesin sheshiw qıyın, o’ytkeni ol tuwrı sızıqlı qozg’alıstan quramalıraq boladı.
17-shınıg’ıw. Berilgen atamalardı toparlarg’a ajıratıp, olardın’ qaysı tarawg’a tiyisli ekenin aytıp berin’.
Tezlik, qozg’alıs, povest, roman, gu’rrin’, ses, ha’rip, jer bawırlawshı, ko’p jıllıq, ırg’aq, ta’biyat, mektep, ja’miyet, tuwrı sızıq, u’sh mu’yeshlik, hawaz, ritm, simfoniya, to’rtlik, morfologiya, ses u’nlesligi, ko’nlikpe do’gerek, a’yyemgi tariyxıy, qosıw, alıw, su’t emiziwshi, jupkerlesiw, basqarıw, isbilermen, aktsioner, biznes, joqlaw, tolg’aw.
18-shınıg’ıw. Berilgen so’zlerdi a’lipbe ta’rtibi boyınsha ko’shirip jazın’. Olardın’ ma’nilerine tu’sinik berin’.
Ba’ha’r, jaz, gu’z, qıs, oqıwshı mug’allim, mektep, bala, qız, qa’lem, qag’az, kitap, jaqsılıq, turmıs, torpaq, bas, u’yrek, qus, quyash, ay, ertek, qosıq, gu’rrin’, ko’z, qulaq, shash, erin, terek, erik, alma, ju’zim, qa’reli, jer, suw, aspan, watan, ini, sin’li, ag’a, tuwısqan, g’a’rezsizlik.