Qariyalarni ovqatlanishini tashkil qilish. Yengil jismoniy mashqlarini o'rgatish. Qariyalar salomatligini saqlashda hamshiraning tutgan o'rni. Tibbiy hujjatlarni yuritish reja

Jismoniy mashqlar bilan davolash usullari

- Individual darslar - operatsiyadan keyingi dastlabki davrda vosita qobiliyati cheklangan bemorlarda qo'llaniladi;
- Guruh darslari - bemorlar bemorning kasalligi va ularning funktsional imkoniyatlariga muvofiq guruhga qabul qilinadi.
- Maslahatchi yoki mustaqil - bemorni bo'shatishdan oldin, u erishilgan natijalarni mustahkamlash uchun uyda o'tkazadigan maxsus mashqlar majmuasini o'rgatadi.
Terapevtik gimnastika sog'liqni saqlash muassasalarida: kasalxonalarda, sanatoriylarda, klinikalarda o'tkaziladi. Muskul-skelet sistemasi (ODA) buzilgan individual darslarning davomiyligi 10-15 minut, guruh darslari esa 30-45 minut.

Davolash gimnastikasi uch qismdan iborat:

Kirish qismi. Butun dars vaqtining 10-20% ni oladi. Kirish qismining mashqlari tanani keyingi stressga tayyorlaydi va tanaga tonik ta'sir ko'rsatadi. Kirish qismi magistral, qo'llar, oyoqlar uchun oddiy mashqlardan iborat. Bunga harakatsiz o'yinlar, yurish va nafas olish mashqlari ham kirishi mumkin.
Asosiy qism. Umumiy dars vaqtining 60-80% ni tashkil qiladi. Bu tananing funktsiyalarini tiklash, mushaklar va umurtqa pog'onasi tuzilishini oziqlantirishni yaxshilash, kompensatsiyalarni shakllantirishga qaratilgan. Muayyan kasallikka chalingan bemorlar uchun tavsiya etilgan maxsus mashqlarni bajaradi. Shuningdek, sport anjomlari va amaliy mashqlar ham jalb qilinishi mumkin.
Yakuniy qism. Bu umumiy vaqtning 10-20% ni tashkil qiladi. Asosiy vazifalar - yukni kamaytirish, nafas olish va yurak -qon tomir tizimlarining funktsiyalarini tiklash. Nafas olish mashqlari, engil yurish, diqqat va yengillik mashqlari bajariladi.

Mashq qilish terapiyasining turlari 

- O'z-o'zini o'rganish - bu maxsus ishlab chiqilgan jismoniy mashqlar to'plami. Jismoniy mashqlarining samaradorligini oshirish uchun mashqlar kun davomida 3-5 marta bajarilishi kerak. O'z-o'zini o'rganish asab tizimi va tayanch-harakat tizimi kasalliklarini davolashda jiddiy ta'sir ko'rsatadi.
- Davolash yurishi - yurish yoki dozali yurish shaklida amalga oshiriladi. Yurish yurak -qon tomir va boshqa kasalliklarning oldini olish va reabilitatsiya qilish uchun ishlatiladi. Bundan tashqari, mashqlar terapiyasining bu turi tananing umumiy ohangini oshiradi. Yoshi, sog'lig'i, jismoniy tayyorgarligi darajasini hisobga olgan holda, terapevtik yurish bo'yicha individual tavsiyalar mavjud.
- Dozali ko'tarilish (terrenkur) - terapevtik yurish turlaridan biri. Bu ko'tarilish elementlari bo'lgan maxsus yurish yo'llari bo'lib, ular odatda qo'pol yoki tog'li erlarda sanatoriy-kurort hududida bo'lib o'tadi. Ko'tarilish paytida jismoniy faollik miqdori erning balandligiga, ko'tarilish tezligiga, to'xtashlar soniga, ularning davomiyligiga, shuningdek ishlab chiqilgan marshrut uzunligiga bog'liq.
- Sport mashqlari va sport o'yinlari - reabilitatsiya markazlari va sanatoriylarda keng tarqalgan mashqlar terapiyasining yana bir turi. Darslarjismoniy mashqlar o'qituvchisi nazorati ostida o'tkaziladi. U o'yin texnikasini o'rgatadi va yuklarning dozasini kuzatadi.
Shunday qilib, sport o'yinlari (tennis, beysbol, badminton, kroket, bouling) va mashqlar (eshkak eshish, chang'i sporti) vosita qobiliyatini tiklaydi, samaradorlikni oshiradi, umumiy holatni yaxshilaydi va umuman tanani mustahkamlaydi.
Mashqlar turlari
- Faol - bemor mashqlarni mustaqil bajaradi.
- Passiv - bemor maxsus simulyatorlar yoki mashqlar terapiyasi o'qituvchisi yordamida mashqlarni bajaradi.
Kasallikning turli davrlarida yuklarning dozasi terapevtik, tonik (qo'llab -quvvatlovchi) va mashg'ulotlarga bo'linadi:
- Terapevtik dozalar zararlangan organ yoki tizimga terapevtik ta'sir ko'rsatish, mumkin bo'lgan asoratlarning oldini olish va kompensatsiyani shakllantirish uchun ishlatiladi;
- Tonik dozalar og'ir surunkali kasalliklarni yoki uzoq vaqt harakatsizlikni (immobilizatsiya) reabilitatsiya qilishdan keyin qo'llaniladi. O'rtacha yoki yuqori intensivlikdagi mashqlar davolanish paytida erishilgan natijani mustahkamlash, shuningdek asosiy tizimlar funktsiyasini rag'batlantirish uchun buyuriladi.
- O'qitish dozalari reabilitatsiya davri, shuningdek, tuzalish davri davomida, tananing funktsiyalarini tiklash va samaradorligini oshirish uchun ishlatiladi.

Qachon mashqlar terapiyasi mashg'ulotlari kerak?
Jismoniy mashg'ulotlari davolovchi shifokor tomonidan belgilanadi. Jismoniy mashqlar bilan davolash uchun ko'rsatmalar:
- yurak va qon tomir kasalliklaridan keyin bemorlarni davolash va reabilitatsiya qilish;
- mushak -skelet tizimining degenerativ patologiyalari - artroz, artrit, tekis oyoq, artroz, skolioz va boshqalar.
- bronx va o'pkaning yallig'lanish va surunkali kasalliklari;
- jarohatlardan keyin tiklanish - sinish, dislokatsiya, ligament va tendonlarning yorilishi, yumshoq to'qimalarning shikastlanishi, shuningdek operatsiyadan keyingi reabilitatsiya davrida;
- endokrin kasalliklar - qandli diabet, semirish;
- ovqat hazm qilish tizimining ishidagi kasalliklar va buzilishlar;
- yallig'lanish va gormonal ginekologik kasalliklarning oldini olish va davolash;
- nevrologik patologiyalar - radikulit, osteoxondroz, parez, grija va boshqalar..
Jismoniy mashqlar - bu tananing hayotiy funktsiyalarini rag'batlantiruvchi vosita bo'lib, u sog'likni saqlashga va faol hayot kechirishga yordam beradi. Shu bilan birga, turli sport turlari bilan faol shug'ullanish uchun sog'liq uchun cheklovlar bo'lishi mumkin. Jismoniy mashqlar bilan davolash faqat shifokor tomonidan tasdiqlangan jismoniy faoliyat bo'lgan bir qator shartlar mavjud. Shuning uchun mashqlar terapiyasining afzalliklarini ortiqcha baholash qiyin.
Sog'liqni saqlash vazirining 2020 yil 31 dekabrdagi “O'zbekiston Respublikasi Sog'liqni saqlash vazirligi tizimidagi barcha davolash-profilaktika muassasalarida yuritiladigan tibbiy hisob hujjat shakllarini takomillashtirish to'g'risida”gi tegishli buyrug'iga asosan, tibbiy hisob hujjatlarini yuritishning yangi tartiblari tasdiqlandi.
Sog'liqni saqlash vazirining ushbu buyrug'i birlamchi tibbiy-sanitariya yordami muassasalari xodimlarining aholi bilan ko'proq muloqotda bo'lishini ta'minlash, profilaktik ishlar samaradorligini yanada oshirish maqsadida qabul qilindi. Mazkur buyruq tizimdagi barcha davolash-profilaktika muassasalarida 2021 yilning yanvar oyidan boshlab yuritilishini ta'minlash maqsadida hududiy tibbiyot xodimlariga onlayn videoseminarlar orqali ham yetkazilmoqda.
Mazkur buyruq bilan shu davrga qadar butun tibbiyot tizimida barcha tibbiyot xodimlari (shifokor, farmatsevt, feldsher, hamshira, laborant va hokazo)lar tomonidan yuritib kelingan jami 408 ta tibbiy hujjat shakllari 252 tagacha qisqartirildi.
Milliy dasturning amalga oshirilishi jamiyatda mustaqil fikrlaydigan shaxsning shakllanishiga olib keladi. Bunday shaxslarning ko‘payishi jamiyatda omil hayot kechirish tizimini vujudga keltiradi, deya uqtiradi Yurtboshimiz I. Karimov. Odamlar olomon bo‘lib yashashdan bosh tortadilar, har bir kishi o‘z aqli, o‘z mehnati, o‘z xulosasi bilan yashay boshlaydi. Eng asosiysi bunday kishilarga chetdan hech qanday nopok kuch, buzuq g‘oyalar, quruq shiorlar, chaqiriqlar bilan ta’sir etib bo‘lmaydi. Bunday odamlarni o‘z tanlagan yo‘llari maqsadlaridan hech qanday kuch toydira olmaydi.
Barkamol insonlarni shakllantirishda tarbiya hal qiluvchi rol o‘ynaydi. Tarbiya ijtimoiy tarixiy tajribalarni egallash uchun kishilar faoliyatini tashkil etishga qaratilgan pedagogik jarayondir.

Sinfdan va maktabdan tashqari tarbiyaviy ishlar konsepsiyasida ham tarbiyaning maqsadi bayon qilib berilgan. Unda bunday deyiladi: Tarbiyaning bosh maqsadi yosh avlodni ma’naviy axloqiy tarbiyalashda xalqning boy, milliy ma’naviy tarixiy an’analariga, urf odatlariga hamda umumbashariy qadriyatlariga asoslangan samarali tashkiliy pedagogik shakl va vositalarni ishlab chiqib amalga joriy etishdir.
Mustaqillik yillarida taraqqiyotimizning har bir bosqichida, amalga oshirilayotgan islohatlarning zaminida ana shu inson omili, barkamol avlod tarbiyasi turibdi. “Fuqarolik jamiyati asoslarini barpo etishining eng muhim tarkibiy qismi ma’naviyat va ma’rifat sohasida shaxsni muntazam kamol toptirish borasida uzluksiz ish olib borish” ni talab etadi deb ta’kidlagan edi. Yurtboshimiz.
Yillarga berilgan nomlarda ham milliy yuksalishimizning tayanchi, maqsadi va omili bo‘lgan barkamol avlod orzusi, tarbiyasi muammosi o‘z ifodasini topgan. 1997 yil – “inson manfaatlari yili”, 1998 yil – “Oila yili”, 1999 – “Ayollar yili”, 2000 yil – “Sog‘lom avlod yili”, 2001 yil – “Onalar va bolalar yili”, 2002 yil – “Qadriyatlarni qadrlash yili”, 2003 yil – “Obod maxalla yili”, 2004 yil – “Mehr-muruvvat yili”, 2005 yili – “Sihat-salomatlik yili”, 2006 yil – “Homiylar va shifokorlar yili”, 2008 yil – “Yoshlar yili”.
Ijtimoiy pedagogika fani bundan 200 ming yil oldin ham mavjud bo‘lgan. Faqat unda bu fan pedagogikaning tarkibida bo‘lgan. Pedagogik sotsiologiya fanniing ilk kurtaklari Yevropa va Osiyoda yozilgan. Bu fan asosan 820-829 yillardan boshlab rivojlangan, albatta fan bo‘lib emas. Xozirda pededagogik sotsiologiya fan sifatida kiritilgan. Pedagogik sotsiologiya fanining tarmogi sifatida. Har bir fan aniq bir haqiqatdan “o‘sib chikadi”, uning aksini ifodalaydi. Ilmiy bilimlar amaliy faoliyatidan uzilgan xolda rivojlana olmaydi. Aynan amaliyot istalgan fanning manbayi hisoblanadi. Boshqa tomondan, barcha amaliy faoliyat ham agar ilm fan yutuqlariga asoslangan bo‘lsa yanada samarali bo‘ladi. Ijtimoiy pedagogikaning fan sifatida ham, amaliy faoliyat muhiti sifatida ham farqlaydilar, aslida ular bir-biri bilan o‘zaro bog‘liq. Amaliy faoliyat - bu ijtimoiy pedagogikaning aniq bir bola yoki bolalar guruhi bilan olib boradigan ishidir.
Ijtimoiy–pedagogik ish O‘zbekistonda davlat va jamoat tashkilotlari faoliyatida alohida o‘rinni egallaydi. «Milliy g‘oya–bizning g‘oya», «Istikbolimiz–istiqlolimiz», «Tafakkurimizni o‘zgartirgan o‘n yil» mavzularidagi tadbirlar bunga misol bo‘la oladi. Jamoat tashkilotlari, madaniyat, maorif, san’at muassasalari faoliyatiga tegishli bo‘lgan ma’naviy –ma’rifiy shakldagi ishlar ham shular jumlasiga kiradi. Ularning faoliyati targ‘ibot va tashviqot ishlarining ko‘lamini kengaytiradi, o‘sayotgan avlod tarbiyasida yangi imkoniyatlar ochadi. Ma’naviy muassasalar yana bir muhim vazifa bajaradi. Gap odamlarning jamoa bo‘lib ma’naviy hayot kechirishni tashkil etish ustida bormokda. Bu vazifa inson va jamiyatning bilish extiyojini qondirish, ularning faoliyatida uchraydigan hodisalarni, mehnatini, turmushini, bo‘sh vaqtini chuqur mushoxada qilish bilan uzviy bog‘liqdir.
Tibbiy hisob hujjatlari orasida bir-birini takrorlaydigan shakllar optimallashtirildi. Masalan, qabul qilingan va rad etilgan homiladorlar, tuqqan ayollarni hisobga olish jurnalining muassasada yuritiladigan boshqa jurnallarda takrorlanadigan qismi olib tashlandi. Bu esa, o'z navbatida qabul bo'limi xodimlari ishini yengillashtirib, bemorlarga sifatli tibbiy xizmat ko'rsatish imkoniyatini oshiradi.
Birlamchi tibbiyot tizimi, shuningdek, qon bilan ishlash xizmati muassasalari xodimlari tomonidan yuritilayotgan tibbiy hujjat shakllarining yarmidan ko'pi qisqartilib, endilikda mazkur muassasa xodimlari tomonidan 25 turdagi tibbiy hujjat shakllari yuritilmoqda.
Davolash-profilaktika muassasalari 4 darajaga bo'linadi. Ya'ni, 1 darajali muassasalarga oilaviy shifokor punktlari, oilaviy poliklikalar, ko'p tarmoqli markaziy poliklinikalar, shahar va tuman tibbiyot birlashmalari, 2 darajali muassasalarga viloyat tibbiyot muassasalari, 3 darajali muassasalarga respublika tibbiyot muassasalari, 4 darajali muassasaga Milliy bolalar ko'p tarmoqli tibbiyot markazi kiritilgan. Takomillashtirilgan hujjat shakllari shifoxona qabul bo'limi jurnallari, shifoxona bo'limlari, ambulator-poliklinika muassasalari, laboratoriyalar, muassasalar zararsizlantirish bo'limlari, tashkiliy-uslubiy bo'lim xonalari, tez tibbiy yordam va sanitariya aviatsiyasi muassasalari, shuningdek, patologoanotomiya, sud-tibbiy ekspertiza, skrining, OISTga qarshi kurash markazlari, qon bilan ishlash muassasalarida, bundan tashqari Sanitariya-epidemiologik osoyishtalik va jamoat salomatligi xizmati muassasalarida yuritiladigan blank, karta va jurnallardan iborat.