Qarshi davlat universiteti lingvistika kafedrasi tilshunoslik fanidan

Jami 
30 
 
 

---

120 
GLOSSARIY 
1. Mikrolingvistika
41. O‘z qatlam 
2. Makrolingvistika
42. O‘zlashgan qatlam 
3. Sistema 
43. To‘lliq va yarim kalka 
4. Lingvistika
44. Eski va yangi qatlam 
5. Tilshunoslik
45. Frazeologiya 
6. Avgust Shleyxer
46. Omonimlar 
7. Til hodisasi
47. Sinonimlar 
8. Tovushga taqlid
48. Antonimlar 
9. Undovlar farazi 
49. Tabu 
10. Mehnat chaqiriqlari farazi 
50. Leksikografiya 
11. Ijtimoiy kelishuv farazi
51. Lug‘atlar 
12. Piktografik yozuv
52. Yaruslar 
13. Ideografik yozuv
53. Grammatika 
14. Fonografiya 
54. Morfologiya 
15. Fonetik prinsip 
55. Morf va morfema 
16. Morfologik prinsip 
56. Affiks 
17. Tarixiy tilshunoslik
57. Grammatik ma‘no 
18. Stenografiya 
58. Grammatik kategoriyalar 
19. Transkriptsiya 
59. Kelishik kategoriyasi 
20. Fonetika 
60. Zamon kategoriyasi 
21. Fonetika turlari
61. Sintaksis 
22. Fonema 
62. So‘z birikmasi 
23. Nutqning fonetik bulinishi 
63. Sintaktik aloqa to‘rlari 
24. Fraza, takt, bug‘in 
64. Gap 
25. Urg‘u 
65. Modallik 
26. Kombinator uzgarishlar
66. Gap bo‘laklari: ega, kesim 
27. Assimilyatsiya 
67. Aniqlovchi, to‘ldiruvchi, hol 
28. Dissemilyatsiya
68. Tasnif 
29. Diereza 
69. Tasviriy metod 
30. Metoteza
70. Struktural metod 
31. Epinteza 
71. Qiyosiy-tarixiy metod 
32. Pozitsion o‘zgarishlar
72. Metod va metodologiya 
33. Reduksiya
73. Graduonimiya 
34. Sinkopa 
74. Qardosh tillar 
35. Leksikologiya 
75. Hind tilshunosligi 
36. Semasiologiya 
76. Arab tilshunosligi 
37. Signifikat
77. Sinxroniya va diaxroniya 
38. Leksik ma‘no turlari 
78. Tillar oilasi 
39. So‘z ma‘nosi 
79. Hind-yevropa tillar oilasi 
40. Monosema
80. Turkiy tillar oilasi 

---

121 
O„ZBEKISTON RESPUBLIKASI 
OLIY VA O„RTA MAXSUS TA‟LIM VAZIRLIGI 
QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI 
 
 
«TASDIQLAYMAN» 
Qarshi davlat universiteti rektori 
______________ D.Nabiyev 
2022 yil «___»__________ 
 
 
 
 
 
TILSHUNOSLIK 
FANINING O‟QUV DASTURI 
 
 
 
Bilim sohasi: 
200000 - San‘at va gumanitar fanlar 
Ta‘lim sohasi: 
230000 -Tillar
Ta‘lim yo‗nalishi: 
60230100 - Filologiya va tillarni o‘qitish
(ingliz tili) 
 
 
 
 
 
Qarshi – 2022 

---

122 
Fan/modul kodi 
TK11,804 
 
O‟quv yili 
2022/2023 
2025/2026 
Semester 
2 
8 
ECTS- Kreditlar 
2-semestr – 2 
8-semestr - 2 
Fan/modul turi 
Majburiy 
Ta‟lim tili 
O‘zbek/rus 
Haftadagi dars 
soatlari 
2-semestr – 2 
8-semestr - 2 
1. 
 
Fanning nomi 
Auditoriya 
mashg‟ulotlari 
(soat) 
60 
Mustaqil 
ta‟lim
(soat) 
60 
Jami 
yuklama 
(soat) 
120 
Tilshunoslik 
2-semestr – 30 
8-semestr -30 
2-semestr – 30 
8-semestr -30 
 
120 
2.
I. Fanning mazmuni 
Fanni o‗qitishdan maqsad – tilshunoslik fani, uning bo‗limlari, o‗rganish obekti, 
boshqa fanlar bilan aloqasi haqida ma‘lumot berish, talabalarni tilshunoslik fanining asosiy 
tushunchalari, kategoriyalari haqidagi bilimlar bilan qurollantirish, talabalarda olingan 
bilimlarni amalda qo‗llay olish malakasini shakllantirish kabi vazifalarni hal etishni taqozo 
qiladi.
Fanning vazifalari – til va jamiyat, til tizimi va tuzilishi, uning sathlari, birliklari va 
ularning namoyon bo‗lish qonuniyatlari, tilshunoslik fanining boshqa fanlar bilan aloqasi, 
dunyo tillarining klassifikatsiyasi haqida nazariy bilimlar berishdan iboratdir. 
II. Asosiy nazariy qism (ma‟ruza mashg„ulotlari)
Mazkur fan 2 ta modulga ajratilgan holda o‗qitiladi. Birinchi modul ―Tilshunoslikka 
kirish‖ – birinchi kursda, ikkinchi modul – ―Umumiy tilshunoslik‖ to‗rtinchi kursda 
o‗qitilishi maqsadga muvofiq.
II.I. Fan tarkibiga quyidagi mavzular kiradi:
1-modul. Tilshunoslikka kirish
1-mavzu. Tilshunoslik fanining o„rganish obyekti. Tilning paydo bo„lishi.
Tilshunoslik fan sifatida. Tilshunoslik fanining obyekti va predmeti. Umumiy va 
xususiy tilshunoslik. Nazariy tilshunoslik. Amaliy tilshunoslik. Tilshunoslikning boshqa 
fanlar bilan aloqasi. ―Tilshunoslikka kirish‖ kursining maqsad va vazifalari.
Til – asosiy aloqa vositasi. Til – ijtimoiy hodisa. Tilning mohiyati. Tilning asosiy 
vazifalari. Verbal va noverbal muloqot. Tilning paralingvistik belgilar va sun‘iy belgilar 
tizimi bilan aloqasi. Tilning tabiati. Til va nutq.
Tilning kelib chiqishi haqidagi diniy, antik davr va zamonaviy farazlar. Tillar 
integratsiyasi va differensiatsiyasi. Adabiy til - til mavjudligining oliy ko‗rinishi. 
Interlingvistika. Millatlararo va xalqaro aloqa tillari. Sun‘iy tillar. Klassik tillar. Aralash 
tillar (pijin va kreol).

---

123