Qarshi davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti geografiya kafedrasi

«Materiklar va okeanlar tabiiy geografiyasi» fanidan amaliy mashg’ulotlar ishchi rejasi


1-MAVZU: Afrika materigiga umumiy tavsif. Geologik tuzilishi va relyefi.Foydali qazilmalari kartasini o`rganish va kontur kartaga chizish. Nomenklaturasini o`rganish
Ishning maqsadi – Аfrikа materikning gеоgrаfik jоylаshishi, оkеаn vа dеngizlаr оqimlаrining tа’siri, mаterik аtrоfidаgi оrоllаr vа yarim оrоllаr, bo’g’оzlаr vа qo’ltiqlаr to’g’risidа mа’lumоt berilаdi, mаteriklаrning chеkkа nuqtаlаri аniqlаnаdi.Аfrikа materikning Gоndvаnаdаn аjrаlib chiqqаn dаvri vа shu dаvrdаgi rеl’еf tuzilishi, materik plаtfоrmаlаrining hоsil bo’lishi, tеktоnik hаrаkаtlаr nаtijаsidа hоsil bo’lgаn rеl’еf shаkllаri, materikdаgi tоglаr, vulkаnik cho’qqilаr, qоldiq tоg’ vа tеkisliklаr, bоtiqlаr, cho’llаr vа ulаrning o’zigа хоs хususiyatlаri yoritilib berilаdi.
Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: amaliy mashg`ulot, dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim. o‘z-o‘zini nazorat.
Zaruriy vositalar: rangli qalam, o’chirg’ich, lineyka, yozuvsiz karta, atlaslar va gipsometrik kartalar.
Adabiyotlar : A1;A2; A3; A4;Q6; Q7 Q8; Q9; Q10; Q11 ;Q12. O`quv atlaslari, Tabiiy kartalar, Globus, Yozuvsiz kartalar,Atlas mira.O’quv atlaslari.


2-MAVZU: Afrika materigining tekshirilish tarixi kartasini o`rganish va kontur kartaga chizish. Nomenklaturasini o`rganish
Ishning maqsadi – Finikiyaliklar va qadimgi greklar Afrikaning shimoliy va shimoli-sharqiy sohillarini azaldan yaxshi bilishgan. Miloddan oldingi XIII asrda qadimgi greklar Suvaysh bo‘ynidan to Sidra qo‘ltig‘igacha bo‘lgan Afrika qirg‘oqlarini suzib o‘tishgan, Nil daryosining yuqori oqimidagi beshinchi ostonagacha 2000 km masofaga kirib borishgan, Arabiston va Nubiya cho‘llari bilan tanishgan. Finikiyaliklar miloddan oldingi VIII asrda Afrikaning shimoliy qismidagi Sidra va Gabes qo‘ltiqlaridan suzib o‘tib Tunisgacha borganlar. Rim imperiyasining dengizchilari. Ptolemey ma’lumotlari, Milodimizning boshlarida indoneziyalik sayyohlar kashfiyotlar, VIII asr o‘rtalarida arab sayyohlari,taniqli arab sayyohi va geografi, marokkalik Ibn Batuta (Abu Abdulloh Muhammad ibn Abdulloh al-Lavoti at-Tanjiy), 1447 yilda genuyalik A.Malfante, 1469 yilda florensiyalik sayohatchi B.Dei, XV asrga kelib portugallarning faol harakati, Vasko da Gama, Yevropaliklar, taniqli ingliz tadqiqotchisi David Livingston, XIX asr oxirida V.V.Yunker, rus sayyohlari Ye.P.Kovalevskiy (1847-48 yillar) va A.V.Yeliseevlar, N.I.Vavilov va boshqalarning ekspeditsiyalarini o`rganish.
Аfrikа materikning gеоgrаfik jоylаshishi, оkеаn vа dеngizlаr оqimlаrining tа’siri, mаterik аtrоfidаgi оrоllаr vа yarim оrоllаr, bo’g’оzlаr vа qo’ltiqlаr to’g’risidа mа’lumоt berilаdi, mаteriklаrning chеkkа nuqtаlаri аniqlаnаdi.Аfrikа materikning Gоndvаnаdаn аjrаlib chiqqаn dаvri vа shu dаvrdаgi rеl’еf tuzilishi, materik plаtfоrmаlаrining hоsil bo’lishi, tеktоnik hаrаkаtlаr nаtijаsidа hоsil bo’lgаn rеl’еf shаkllаri, materikdаgi tоglаr, vulkаnik cho’qqilаr, qоldiq tоg’ vа tеkisliklаr, bоtiqlаr, cho’llаr vа ulаrning o’zigа хоs хususiyatlаri yoritilib berilаdi.