Qarshi davlat universitetining ilmiy kengashining 202 yil “ ” “ ”dagi № -sonli buyrug‘i bilan tasdiqlangan “Umumiy psixodiagnostika” fan dasturi

Xavotirlanuvchan tip.

Bu tipdagi insonlar mulokotga kirishimsiz, bush, uziga ishonmaydigan, mayus kayfiyatda yuruvchilardir. Juda kam xolatda atrofdagilar bilan kelishmovchilikka boradilar va unda passiv ishtirok etadilar. Kelishmovchilik xolatlarida uzlariga tayanch va yordam kidiradilar, chunki ular shunga muxtoj buladilar. Kupincha ularda dustlik, uz-uzlariga tankidiy kuz bilan karash kabi ijobiy xususiyatlari bilan kuzga tashlanadilar. Lekin uzini-uzi ximoya kila olmaganligi tufayli «itning keyingi oyogi» bulib yuradi. Bunday odamlar xazil uchun manba bulib xisoblanadi.

• 
  Distim tip.
  

Bu tipdagi insonlar mulokotga tez kirishmaydigan, kamgap, pissimistik kayfiyatning ustunligi bilan xarakterlanadilar. Ular asosan uyda utirishni afzal kuradilar, atrofdagilar bilan kamdan kam xolatda kelishmovchilikka boradilar, chegaralangan xayot tarzida yashaydilar. Ular uzlari bilan dustlashganlarni juda kadrlaydilar va ularga buysinishga tayyordirlar. Ijobiy xislatlari: jiddiy, pok, vijdonli, uta adolatli. Salbiy xislatlari: faol emas, fikrlash kobiliyati sust, kam xarakat.
4.Rasmiy tip.
Kelishmovchiliklarga juda kam xolatlarda kirishadi, faol katnashmaydi. Atrofdagilarga formal talablar kuyib, xizmatda uzini byurokrat sifatida tutadi. Shu bilan birga sardorlikni boshkalarga osonlikcha topshiradi. Ba’zida uta saranjomlikni da’vo kilish bilan boshkalarning gashiga tegadi. Ijobiy xislatlari: pok vijdonli, saramjon, jiddiy, sinchkov, ishga umid bilan karovchi. Salbiy xislatlari: serjaxl, kogozboz, ezma, nasixatguy, uta rasmiyatchi.
5. Kuzgaluchan tip.
Bu tipdagi odamlar mulokotga kirishimsiz, ularda mulokotning verbal va noverbal turlari sust rivojlangan. Kupincha ular kovogi solik yuradilar, surbetlik, janjalkashlik xususiyatlariga moyildirlar, bunga uzlari shunday muxit yaratadilar. Jamoadagi insonlar bilan chikisha olmaydilar, oilada xukmronlar. Emotsional turgun xolatlarda kupincha vijdonli, saranjom, xayvonlarni va bolalarni sevuvchidirlar. Shuningdek, emotsional kuzgaluvchan xolatlarda serjaxl, jizzaki, uz xulk-atvorini boshkara olmaydigan xususiyatlarga egadirlar.
6. Emotiv (uta xissiyotli) tip.
Bu tipdagi insonlar «yarim gapi»dan ularni tushunib oladigan, ular bilan yaxshi munosabatlar urnatadigan, tanlangan, tor doiradagi odamlar bilan mulokotda bulishni xush kuruvchilardir. Kelishmovchiliklarga kamdan-kam sababchi buladilar va bunda passiv ishtirok etadilar. Ichlarida kek saklaydilar. Ijobiy xususiyatlari – mexribon, xamdard, uzgalarning muvaffakiyatlariga sherik, uz burchlariga uta sodik. Salbiy tomonlari – uta xissiyotli, yiglok.
7. Rigid (uzgarmas) tip.
Ushbu tip xususiyatlariga xos odamlar mulokotga urtacha kirishimli, nasixatguy, kupincha kam gapiradilar. Kelishmovchiliklarda ular tashabbuskor bulib faol katnashishga xarakat kiladilar. Bu insonlar uzlariga talabcha. Ayniksa, ijtimoiy adolatni chukur xis etadigan, shu bilan birga kungli nozik, arazchi, shubxa bilan karovchi, kasoskordirlar. Ba’zida uzlariga juda ishonuvchan, xakikatguy, rashkchi xamdirlar, kul ostidagi insonlarga va yakinlarga uta talabchandir.
8. Namoyishkor tip.
Bu tipdagi insonlar boshkalar bilan osonlikcha mulokotga kirishib ketish, sardorlikka intilish, lavozim va maktovlarga chankoklik xususiyatlari bilan tez kirishib keta olish xususiyatini namoyish kila oladi, shu bilan birga ikkiyuzlamachilikka moyil. Bu tipdagi insonlar uziga uta ishonuvchanliklari va uzlarini katta tutishlari bilan kelishmovchiliklar keltirib chikaradilar, lekin bunda faol ximoya kila oladilar. Suxbatdosh uchun mulokotda yokimli xususiyatlari: turli vaziyatlardan chikib ketishlik, artistlik, boshkalarni uziga jalb kila olishlik. Uzidan itaruvchi sifatlari: egoistlik, laganbardorlik, maktanchoklik, ishyokmaslik.

9. Sikloid tip.

Bu tipdagi insonlarning kayfiyatlari tez-tez uzgarib turishi natijasida, atrofdagilarga bulgan munosabati xam uzgaruvchandir. Ular shu paytda uzlarini gipertimlarga uxshab tutadilar. Kutarinki kayfiyatda bulganlarida mulokotga kirishuvcha, tushkunlik kayfiyatda mulokotga kirishmaydigan, indamas xususiyatlarga egadirlar. Shunday kayfiyatda distim tipdagilarga uxshab ketadilar.