Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti iqtisodiyot fakulteti «iqtisodiyot» kafedrasi

a) foyda. Korxona va tashkilotlar ko‘pincha foydadan investitsiyalar manbasi sifatida 
foydalanadilar. Olingan foydaning bir qismini ular biznssni rivojlantirish, ishlab chiqarishni 
kengaytirshi va yangi texnologiyalarni joriy qilishga yo‘naltiradilar. Ko‘rinib turibdiki, bo‘ maqsadga 
pul ajratmaydigan korxona va tashkilotlar yakuniy hisobda raqobatbardosh bo‘lmay qoladilar. 
Moliyaviy resurslarning, jumladan, biznesni rivojlantirish uchun yetishmasligini ba’zida 
korxonalar o‘z mahsulotlari narxini oshirshi xisobiga koplashga haraqat qiladilar. Birok shuni ham 
xisobga olish kerakki, mahsulot narxini oshirish unga bo‘lgan talabnipg pasayishiga olib keladi, bu esa 
mahsulotni sotishda muammolarni vujudga keltiradi vaokibatda ishlab chiqarishning pasayishiga 
sabab bo‘ladi. 
b) bank krediti. Bank kreditlari ko‘plab rivojlangan mamlakatlarda asosiy 
investitsiya manbalaridan sanaladi. Bunda uzok muddatli kreditlash muhim rol o‘ynaydi, 
chunki bu holatda qarz oluvchining yelkasiga tushadigan oirlik kichikrok bo‘ladi va 
korxonada o‘z biznesini "gullatish"ga imkon bo‘ladi. lekin shunga qaramay, investitsiyalar 
manbasi sifatida bank kreditining roli bank tizimining rivojlanishi va mamlakatdagi 
iqtisodiy barqarorlikka boglik bo‘ladi. Mamlakatdagi beqarorlik banklarning uzok 
muddatli kreditlar berish va investitsion loyixalarni moliyalashtirishni istamasligiga olib 
kelishi xech kanday shubha uyg‘otmaydi.

---

Umuman, bank kreditlari ishlab chiqarishni ng asta-sekinlik bilan o‘sishi va 
buning natijasi sifatida mamlakat iqtisodiyotining ko‘tarilishiga xizmat qiladi.
v) qimmatli kog‘ozlar emissiyasi. Qimmatli qog‘ozlar emissiyasi Uzbekistonda ham asta-
sekinlik bilan investitsiyalar manbasiga aylanib bormoqda. Shu bilan birga rivojlangan mamlaktalarda 
aynan kimmatli qog‘ozlar chiqarish investitsion loyihalarni moliyalashtirishning asosiy manbalaridan 
biri hisoblanadi. 
Mablag‘ olish maqsadida korxonalar aksiyalarni ham, obligatsiyalarpi xam chiqarishi 
mumkin. Bunda qimmatli qog‘ozlar xaridori bo‘lib odatda bo‘sh pul mablag‘lariga ega bo‘lgan 
istalgan yuridik va jismoniy shaxslar nmoyon bo‘lishi mumkin. Aynan ular ushbu holatda o‘z 
mablag‘larini korxonalarning kimmatli qog‘ozlariga almashtirgan holda investor vazifasini bajaradilar.