Qarshi muxandislik iqtisodiyot instituti

3.2 Yonish maxsulotlari va havo hajmini xisoblash


1. To`liq yonish uchun ortiqcha bo`lmagan nazariy xavo hajmini aniqlash.


(3.2)


2. Yonish maxsulotlarining nazariy xajmini aniqlaymiz.
;(3.3)
;(3.4)
(3.5)


3. Gaz yo`lidagi har bir isitish yuzalari uchun ortiqcha xavo koeffitsientini o`rtacha qiymatini aniqlaymiz:


, (3.6)
Bu yerda - gaz yo`lidan oldingi ortiqcha xavo koeffitsienti;

• 
  - gaz yo`lidan keying ortiqcha xavo koeffitsienti
  

O`choq uchun:


;

Bu yerda - o`choqdan oldingi ortiqcha xavo koeffitsienti.

1 – konvektiv to`plam uchun:


;

Bug` qizdirgich uchun:

2 – konvektiv to`plam uchun:


;

Ekonomayzer uchun:

;

Xavo qizdirgich uchun

4. Har bir gaz yo`li uchun ortiqcha havo qiymatini aniqlaymiz.


, (3.7)

O`txona uchun: ;

1 – konvektiv to`plam uchun: ;
qizdirgich uchun:
2 – konvektiv to`plam uchun: ;
Ekonomayzer uchun: .
5. Suv bug`ining haqiqiy xajmini aniqlaymiz:
(3.8)

O`txona uchun :

;
1 – konvektiv to`plam uchun:
;
2 – konvektiv to`plam uchun:
;
Ekonomayzer uchun:
;
6. Yonish maxsulotlarining haqiqiy hajmini yig`indisini aniqlaymiz:
(3.9)

O`txona uchun:

1 – konvektiv to`plam uchun:

2 – konvektiv to`plam uchun:

Ekonomayzer uchun:

7. Yig`indining hajmiy ulushi hamda suv bug`i va 3 atomli gazlarning hajmiy ulushini aniqlaymiz.
;(3.10)
;(3.11)
.(3.12)

O`txona uchun:

; ;
1 – konvektiv to`plam uchun:
; ;
2 – konvektiv to`plam uchun:
; ;
Ekonomayzer uchun:
; ;
8. Shudring nuqtasi haroratini aniqlaymiz


,(3.13)

Bu yerda - suv bug`ining parsial bosmi MPa (agregat uchun P=0.1 MPa).

O`txon uchun:
,


[3].
1 – konvektiv to`plam uchun:





[3].
2 – konvektiv to`plam uchun:


,


[3].
Ekonomayzer uchun:


,


[3].
Hisob natijalarini 2-jadvalga joylashtiramiz.

3 Jadval Uch atomli gazlarning hajmiy ulushi, yonish maxsulotlarining hajmi.

Kattalik	Hisoblash formulasi	Nazariy hajmi: V^0=6,319 м^3/кг; V^0N2=5 м^3/кг; VRO2=1,16 м^3/кг; V^0H2O=0,73м^3/кг.
		Gaz yo`li
		O`txona	1 – konvektiv to`plam uchun	2 – konvektiv to`plam uchun	Ekonomayzer
Isitish yuzasidan keyingi ortiqcha havo koeffitsienti	(3.1)	1,4	1,45	1,55	1,65
Gaz yo`lidagi isitish yuzasidagi o`rtacha ortiqcha havo koeffitsienti	(3.6)	1,35	1,425	1,5	1,6
Ortiqcha xavo miqdori, м^3/кг	(3.7)	1,58	2,053	2,528	3,16
Suv bug`larining hajmi, м^3/кг	(3.8)	0,755	0,763	0,77	0,781
Yonish maxsulotlarining to`liq hajmi, м^3/кг	(3.9)	8,495	8,976	9,458	10,101
Uch atomli gazlarning hajmiy ulushi	(3.10)	0,137	0,129	0,123	0,115
Suv bug`ining hajmiy ulushi	(3.11)	0,089	0,085	0,081	0,077
Yig`indining hajmiy ulushi	(3.12)	0,226	0,214	0,204	0,192
Shudring nuqtasi harorati, ˚С	(3.13)	45,58	45,21	44,19	42,89

3.3 Yonish maxsulotlari va havo entalpiyasining hisobi


1. Nazariy havo hajmining entalpiyasi uchun harorat daipazonini tanlaymiz.


, кДж/кг (3.14)

Bu yerda - 1 м³ havoning entalpiyasi кДж/м³ (har bir tanlangan temperature uchun qabul qilinadi

• 
  - Yonish uchun zarur bo`lgan nazariy havo hajmi (2 jadval)
  

2. Entalpiyani aniqlash uchun yonish maxsulotlarining nazariy havo hajmini harorati diapazonlarida tanlaymiz.


, кДж/кг (3.15)

Bu yerda , , - 1 м³ uch atomli gazlar entalpiyasi, azotning nazariy hajmi, suv bug`ining nazariy hajmi;

, , - Uch atomli gazlarning hajmi, azot va suv bug`ining nazariy hajmi.
3. Entalpiyani aniqlash uchun ortiqcha xavo miqdori harorati diapazonlarida tanlaymiz.
, кДж/кг (3.16)


4. Kul entalpiyasini tanlaymiz:


(3.17)
Bu yerda - gaz bilan kulni olib chiqish kattaligi [4]
- kul entalpiyasi, МДж/кг.[2]
5. Yonish maxsulotlarining entalpiyasini ortiqcha xavo koeffitsienti orqali aniqlaymiz
, кДж/кг (3.18)
Gaz yo`ligacha yonish maxsulotlarining entalpiyasini hisobiy natijalari
3- jadvaldan aniqlanadi.
Yonish maxsulotlarining entalpiyasi , кДж/кг


Jadval 3 Ж markali tosh ko`mirning ishchi diagrammasi

Isitish yuzasi	Isitish yuzalaridan keyingi harorat, ˚С	, (3.13)	, (3.14)	, (3.15)	, (3.16)	, (3.17)
O`txona kamerasi teppasi	2000 1900 1800 1700 1600 1500 1400 1300 1200 1100 1000 900 800	19374,05 18318,78 17263,51 16220,87 15184,56 14148,24 13118,24 12094,57 11083,53 10078,81 9080,403 8119,915 7165,746	23355,55 22066,59 20776,71 19494,45 18221,27 16956,87 15699,6 14449,52 13208,52 11989,65 10780,23 9619,1 8436,99	7749,622 7327,512 6905,403 6488,349 6073,823 5659,296 5247,298 4837,826 4433,41 4031,522 3632,161 3247,966 2866,298	3467,52 3291,144 3016,192 2848,32 2588,256 2427,264 2183,712 1878,24 1663,584 1513,6 1358,112 1208,128 1058,144	34572,69 32688,25 30698,31 28831,12 26883,35 25043,43 23130,61 21165,59 19305,51 17534,77 15770,5 14075,19 12361,43
1-konvektiv to`plam uchun	700 600 500 400 300	7165,746 6205,258 5257,408 4334,834 3431,217 2552,876	8436,99 7284,33 6159,53 5069,19 3996,28 2954,48	3224,586 2792,366 2365,834 1950,675 1544,048 1148,794	1058,144 913,664 773,312 632,96 496,736 363,264	12719,72 10990,36 9298,676 7652,825 6037,064 4466,538
2 –konvektiv to`plam uchun	700 600 500 400 300 200	6205,258 5257,408 4334,834 3431,217 2552,876 1687,173	7284,33 6159,53 5069,19 3996,28 2954,48 1944,09	3412,892 2891,574 2384,159 1887,169 1404,082 927,9452	913,664 773,312 632,96 496,736 363,264 233,92	11610,89 9824,416 8086,309 6380,185 4721,826 3105,955
Suv ekonomayzer	400 300 200 100	3431,217 2552,876 1687,173 840,427	3996,28 2954,48 1944,09 957,43	2230,291 1659,369 1096,662 546,2776	496,736 363,264 233,92 111,456	6723,307 4977,113 3274,672 1615,164

3-jadval ma`lumotlaridan Donetsk ko`mirining diagrammasini quramiz

(3 rasm).



3 rasm. Donetsk ko`mirining diagrammasi


Bob 4. Yoqilg`i sarfi va issiqlik muvozonati hisobi


4.1 Issiqlik yo`qotilish sarfi

Bug` va suv isitish qozonlarining ishida unga tushgan bug` va issiq suvdagi issiqlikning xammasi foydali issiqlikni ishlab chiqarishga, va xar xil issiqlik yo`qotilishlarga sarflanadi.Qozon qurulmasiga tushgan summali issiqlik miqdori joylashgan issiqlik deyiladi. Qozon qurulmasiga tushgan va unit ark etgan issiqliklar orasida tenglik bo`lishi kerak. Qozon agregatini tark etgan issiqlik, o`zi bilan foydali issiqlik bilan issiqlik yo`qotilishining summasini, issiq suv va bug`ni ishlab chiqarishning texnologik jarayonini bilan bog`lanishni ko`rsatadi. Qozonning issiqlik balansi uchun 1 kg qattiq va suyuq yoqilg`I yoki 1 м³ gazning normal sharoitida ko`rinishi:

, (4.1)

Bu yerda - issiqlik joylashishi, кДж/кг;

- bug` tarkibidagi foydali issiqligi, кДж/кг;
- gaz chiqishidagi issiqlik yo`qotilishi kDj/kg, qozonning sirkulyatsion konturiga qo`shilmagan kimyoviy chala yonishdan, mexanik chala yonishdan, tashqi sovushdan, fizik issiqlikdan, olib tashlanadigan shlakdan, yana panel va balkalarning sovushidan.
Qozonning issiqlik balansi ishlatiladigan issiqlik rejimi asosida o`rnatiladi, issiqlik yo`qotilishlari o`rnatiladigan issiqlik foizlarida ko`rsatiladi.
1. Yonish maxsulotlarining gazning chiqish yo`lidagi issiqlik yo`qotilishi (q₂) , atmosfera havosining tashqi temperaturasi nisbatan yuqori. Ketayotgan gazlar bilan birga issiqlik yo`qotilish yoqilayotgan yoqilg`I turiga qaraladi, ketayotgan gazlardagi ortiqcha xavo koeffitsienti, ketayotgan gazlar temperaturasi, tashqi va ichi qizish yuzalarining tozaligi, esuvchi ventilyator olayotgan havo teemperaturasi.
, (4.2)
Bu yerda - chiqish gazlari entalpiyasi, 3-jadval ko`rsatkichlari va chiqish gazlarini haroratini tanlash bilan aniqlaymiz, кДж/кг;
- t_в=30°С sovuq xavoning nazariy xajmi entalpiyasi, кДж/кг;

• 
  = - gazning chiqishdagi ortiqcha xavo koeffitsienti, 2-jadvaldan qabul qilinadi.
  

- mexanik chala yonishdagi issiqlik yo`qotilishi (ko`mir uchun6 % [2])


(4.3)


,


. (4.4)
, (4.5)

2. Kimyoviy chala yonishdagi issiqlik yo`qotilishi (q<sub>3</sub>), issiq gazlar СО, Н<sub>2</sub>, СН<sub>4</sub>. chiqish gazlarining ko`rinishidan tanlangan, Kimyoviy chala yonishdagi issiqlik yo`qotilishi yoqilg`I turidan va undagi uchuvchan moddalar, va yoqilg`ining yondirish usulidan va o`txona konstruksiyasidan, o`txonadagi ortiqcha xavo koeffitsientidan, o`txona kamerasidagi temperaturani taqsimlash darajasidan, o`txonada aralashmani paydo bo`lish jarayonini tashkil qilishdan (o`txona kamerasidagi yondirgichdan).
[4]
3. Mexanik chala yonishdagi issiqlik yo`qotilishi (q<sub>4</sub>) qattiq yonuvchi zarralar va o`txona qoldiqlar asosida faqat qattiq yoqilg`ilar yoqilganda ko`rinadi. Yoqilg`I tarkibidagi o`txona qoldiqlari asosan gazifikatsiya va yonish jarayonlariga tushmagan va kuldan tashkil topgan. Ta`kidlanadiki, qattiq yonuvchi zarralar o`zida toza uglerodni tashkil qiladi.
Mexanik chala yonishdagi issiqlik yo`qotilishlar yoqilg`i turiga va uni fraksion tuzulishiga, o`txona hajmidagi kolosnikli reshotkalar jadallashgan , yoqilg`ini yondirish usullari va o`txona konstruksiyalari, ortiqcha xavo koeffitsientiga qaraladi.
[2]
4. Tashqi sovutilishdan issiqlik yo`qotilishi (q<sub>5</sub>) juda past haroratga ega bo`lgan tashqi xavo agregati obmurobkasidan issiqlik berishga asoslangan. Tashqi sovushdan issiqlik yo`qotilishi obmurovkaning issiqlik o`tkazishiga, uning qalinligi, , yagona bug` ishlab chiqarishga keladigan devor yuzasiga qaraydi.


, (4.6)
Bu yerda - bug` qozonining nominal yuklamasiuchun tashqi sovutilishdagi issiqlik yo`qotilishi [2];
- bug` qozonining nominal yuklamasi, т/ч;
- bug` qozonining hisobiy yuklamasi, т/ч.
5. Shlakni chiqarishdagi fizikaviy issiqlik yo`qotilishi , ni ko`payishi bilan kattaradi.. Bu qatlamli va kamerali ko`p kulli yoqilg`ilarda formuladan hisobga olinadi:


(4.7)
Bu yerda: кДж/кг – shlak entalpiyasi qattiq shlakining chiqishidagi ;
- qattiq yoqilg`i shlakining kuli ulushi.. (4.8)