Qishloq xo’jaligi va sanoat sohasidagi oʻzgarishlar. Reja

2. Sanoat va uning yetakchi tarmoqlari. 
O’zbekistonda 
sanoatni 
rivojlantirishning 
qator 
imkoniyatlari, geografik va iqtisodiy omillari mavjud. Geografik 
omillar jumlasiga yer sirti tuzilishining holati, iqlimning 
nisbatan yumshoqligi, tabiiy resurslar (M.: foydali qazilma: 
ma'dan mineral va yoqilІi resurslari), suv resurslari va ular bilan 
ta'minlash darajasi kiradi. Iqtisodiy resurslarga mehnat 
resurslari, transport va uning rivojlanish holati kiradi. 
Shuningdek, uni rivojlantirishda ishlab chiqarishning moddiy-
texnika bazasi muhim rol o’ynaydi. 

---

Mamlakatning sanoati rivojlantirishda shu nuqtai nazardan 
qaraydigan bo’lsak uning istiqbolini ko’rish qiyin emas. 
Mamlakatimiz yer usti va yer osti boyliklari zahiralarining ko’p 
va xilma-xilligi, mehnat resursining kattaligi, transport 
tarmoqlarining yaxshi rivojlanganligi, shuningdek, mamlakatda 
yagona temir yo’l tizimini yaratish sohasida amalga 
oshirilayotgan ishlar, xorijiy davlatlar bilan hamkorlikda barpo 
qilinayotgan yuzlab qo’shma korxonalar ana shu istiqboldan 
darak beradi. 
Ayrim tabiiy resurslarga nazar tashladik. Sanoatni 
rivojlantirishda tabiiy resurslar (va ayniqsa foydali qazilmalar) 
bilan ta'minlanganlik alohida o’rin tutadi. Chunki yoqilІi-
energetika va metallurgiya sanoatining xomashyo (neft, gaz, 
ko’mir rudasi)larsiz sanoatning undurivchi tarmoqlarini 
rivojlantirib bo’lmaydi. Ishlab beruvchi sanaotning ko’pchilik 
tarmoqlari uchun ham xomashyoni asosan ana shu undiruvchi 
sanoat yetkazib beradi. 
Suv 
resurslari 
ham 
sanoat 
ishlab 
chiqarishini 
rivojlantirishda alohida omil hisoblanadi. U sanoatni hududiy 
joylashtirish va rivojlantirishda qatnashadi.Har qanday sanoat 
tarmoІi (va hattoki, alohida olingan sanoat korxonasi) ozmi 
ko’pmi suv iste'mol qiladi. Ayni bir paytda mamlakatimizda suv 
zahiralari chegaralangan. Buning respublika qihloq xo’jaligi 

---

asosan suІorishga tayanadi. Shuning uchun ham mamlakatda 
sanoatni uning markazlarini barpo qilayotganda mazkur 
hududlarning suv resurslarini hisobga olish zarur. Sanoatni 
joylashtirish va rivojlantirishga suv zahiralarini hisobga olish 
“Orol inqirozi” vujudga kelgan O’zbekiston rangli metallurgiya 
sanoatining ko’rki oltindir. Mamlakatimiz hududidan 30 ta oltin 
koni topilgan. “Oltinning asosiy zahiralari oltin konlarining 
o’zida MarkaziyQizilqumda joylashgan bo’lib, tasdiqlangan 
zahiralari bo’yicha respublikani dunyoda to’rtinchi o’ringa olib 
chiqdi”.Hozirgi vaqtda O’zbekiston oltin qazib olish bo’yicha 
jahonda yettinchi o’rinda chiqib oldi. Ushbu nodir va sifati 
jihatidan jahonda tengi yo’q oltin sanoatini tashkil qilish va 
rivojlantirish orqali O’zbekiston iqtisodiy taraqqiyotining kamol 
topishlarini yana bir poІona balandga ko’taradi. 
O’zbekiston sanoat ishlab chiqarishida yengil va oziq-ovqat 
sanoatining ham ulushi katta Ayniqsa mamlakat sanoat 
tarmoqlari orasida qishloq xo’jaligi mahsulotlarini qayta 
ishlovchi va agrosanoat majmuiga xizmat ko’rsatuvchi 
tarmoqlar tarixan yetakchi mavqega ega. Bular paxta tozalash, 
pillani qayta ishlashi va shoyi (atlas) to’qish vino materiallari
konserva mahsulotlari, o’simlik yoІi va boshqa sanoat turlaridir. 
Jumladan, yoqilІi va elektr-energetika sanoati birlikda yoqilІi 
eneretika 
majmuini, 
mashinasozlik 
sanoat 
tarmoqlari 

---

mashinasozlik majmuini, qora va rangli metallurgiya majmuini, 
yengil va oziq-ovqat sanoatlari aholi keng istemol qiladigan 
mollar ishlab chiqarish majmuini tashkil qiladi.