Qo‘lyozma huquqida Nigora O‘rinboyeva (Mo‘minova)ning «O‘zbekistonning tashqi iqtisodiy aloqalaridagi hududiy o‘zgarishlar»

Birinchidan, oliy va yuqori darajalarda siyosiy muloqot sezilarli faollashdi, parlamentlararo, muassasalararo va hududlararo aloqalar kuchaytirildi. Oʻz navbatida, qayd etilgan davrda regionning barcha davlat rahbarlari Oʻzbekistonga tashrif buyurdilar. Tahlil maʼlumotlariga koʻra, ushbu uchrashuvlar yakunlari oʻz samaradorligi boʻyicha misli koʻrilmagan natijalar bergan.
Ikkinchidan, ekstremistik va terroristik tuzilmalar faoliyatiga qarshi birgalikda kurashish boʻyicha oʻzaro kelishuvga erishildi. 2019-2020-yillar uchun Oʻzbekistonning Qirgʻiziston va Tojikiston bilan tegishli kompleks chora-tadbirlar rejalari imzolandi. 2018-yil iyuldan sentyabrgacha Oʻzbekiston Qozogʻiston, Qirgʻiziston va Tojikiston bilan qoʻshma antiterroristik mashgʻulotlarini oʻtkazdi.
Uchinchidan, Oʻzbekistonning Qirgʻiziston va Tojikiston bilan davlat chegaralarini delimitatsiya va demarkatsiya qilish masalalarini hal qilish ancha ilgari surildi.
Bularning barchasi nafaqat ikki tomonlama daʼvoli masalalarni hal qilish, balki butun regionning kun tartibidan oʻtkir nizoli potensialni olib tashlash va siyosiy ishonch darajasini oshirishdan ham iborat.
Oʻzbekistonning Markaziy Osiyo mamlakatlari bilan siyosiy sohadagi oʻzaro hamkorligi faollashuvi bilan bir qatorda savdo-iqtisodiy, transport-kommunikatsiya, energetika va madaniy-insonparvarlik sohalarida yangi impuls olindi. Markaziy Osiyo mamlakatlari oʻrtasida savdo-iqtisodiy munosabatlarning yaxshilanishi umuman mintaqaning investitsiyaviy jozibadorligini oshirishga yordam berdi. Xususan, 2017-yil boshidan hozirgi vaqtgacha Oʻzbekiston va region mamlakatlari oʻrtasida 300 tadan koʻproq shartnoma, shuningdek taxminan 75 mlrd. dollar summada shartnomatlar va bitimlar imzolangan.
Mintaqada ekologik, jumladan, suv-energetikaga bogʻliq masalalarni hal qilishda oldinga siljishlar kuzatilmoqda. Toshkent Qambar-Ota va Rogʻun GESi qurilishi loyihalarida oʻz ishtiroki imkoniyatini koʻrib chiqishga tayyor. «Oʻzbekiston — Turkmaniston — Eron — Oʻmon» transport yoʻlagining muhim uchastkasini amalga oshirishga start berildi, Amudaryo orqali "Turkmanobod — Forob" temir yoʻl va avtomobil koʻpriklari ochildi. Ularning ishga tushirilishi "Oʻzbekiston — Turkmaniston — Kaspiy dengizi — Janubiy Kavkaz" yoʻnalishi boʻyicha Boku — Tbilisi — Kars hamda Gruziya, Turkiya, Ruminiya va boshqa davlatlarning Qora dengiz portlariga chiqish yoʻllari bilan oraliq transport-kommunikatsiya magistralini yaratish gʻoyasini amalga oshirish imkonini berdi.
Bundan tashqari, 20 yillik muzokaralardan soʻng Xitoy va Markaziy Osiyoni Qirgʻiziston orqali bogʻlovchi temir yoʻl qurilishi boʻyicha jiddiy rivojlanishga erishildi. Dastlabki baholarga koʻra, ushbu loyiha amalga oshirilganida yuklarni yetkazib berish muddatlari 7-8 sutkaga qisqaradi, Sharqiy Osiyodan Yaqin Sharq va Janubiy Yevropa mamlakatlariga yoʻl masofasi 900 km. ga qisqaradi.
Markaziy Osiyo davlatlari oʻrtasida madaniy-insonparvarlik sohasida yaqindan hamkorlikni, doʻstona va yaqin qoʻshnichilik aloqalarini mustahkamlash va kengaytirishga alohida eʼtibor qaratilmoqda.
Shu bilan birgalikda yaxshi tushunamizki, ushbu jarayon — oldindagi manzilning faqat boshlanishi. Mintaqa mamlakatlari oʻrtasida toʻlaqonli hamkorlikni toʻxtatib turgan hal qilinmagan masalalar majmui mavjud. Yuqorida qayd etilganlardan xulosa chiqarib taʼkidlash mumkinki, Markaziy Osiyoda tinchlik va barqarorlikni taʼminlash nafaqat mintaqa mamlakatlari manfaatlariga javob beradi, balki uning qoʻshni regionlardagi xavfsizlikka taʼsiri nuqtayi nazaridan butun Yevrosiyo qitʼasining barqaror rivojlanishiga ham koʻmaklashadi.
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining Oliy Majlis Senati va Qonunchilik palatasiga Murojaatnomasi Oʻzbekistonning yaqin davr ichida rivojlanish ustuvor yoʻnalishlarini yana bir marta belgilab berdi, bunda siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy sohalardagi tub islohotlar bilan bir qatorda faol tashqi siyosatni amalga oshirish nazarda tutilgan. Yangilangan Oʻzbekiston xorijiy sheriklarga mamlakatning oʻzaro foydali hamkorlikka shayligi toʻgʻrisida aniq signal yubormoqda.