Qon aylanish tizimining yosh xususiyati va ahamiyati 101-mm talabasi

Kichik qon aylanish doirasi

• 
  Kichik qon aylanish doirasi. Yurakning o‘ng qorinchasidan o‘pka arteriyasi bilan boshlanadi, O'pka arteriyasi orqali vena qoni o'pka kapillarlariga olib boriladi. O'pkada kapillarlar bilan o'pka alveolalari havosi orasida gazlar almashinuvi kechadi. O'pkadan to‘rtta o'pka venalari orqali arterial qon chap bo’lmachaga qaytariladi. Chap bo'lmachada qon aylanishining kichik doirasi tugaydi. Chap bo‘lmachadan qon chap qorinchaga tushadi va qaysiki u yerdan katta qon aylanish doirasi boshlanadi.
  

Yurak tuzulishi

Yurakning tuzilishi. Yurak ikkita boim acha va ikkita qorincha: to'rtta kameradan iborat kovak organdir. Yurakning o'ng va chap qismlari bir-biridan uzluksiz to'siq bilan bo'lingan. BoMmachalardan qorinchalarga, qon to'siqlardan bo'lmacha va qorinchalar orasidagi teshiklardan o'tadi. Teshiklar klapanlar bilan jihozlangan boMib, ular faqat qorinchalar tomonga ochiladi. Klapanlar tutashuvchi tabaqalardan hosil bo'ladi va shuning uchun ham tabaqali klapanlar deb ataladi. Yurakning chap qismidagi klapanlar ikki tabaqali bo‘lsa, o ‘ng tomondagisi uch tabaqalidir. Chap qorinchadan aortaga va o'ng qorinchadan o'pka arteriyalariga chiqish joyida yarim ovsimon klapanlar joylashgan. Yarim ovsimon klapanlar qonni qorinchalardan aortaga va o'pka arteriyasiga chiqishiga imkon beradi va qonni tomirlardan qorinchalarga qaytib kirishiga qarshilik ko'rsatadi. Yurak klapanlari qonni faqat bir tomonga qarab harakatlanishini ta’min etadi. boMmachalardan - qorinchalarga. qorinchalardan esa arteriyalarga. Odam yuragining massasi 250 g dan 360 g gacha bo'ladi

Qon bosimi

• 
  Qon bosimi. Qon tomirlaridagi qonning o'zgaruvchan bosimi -q o n bosimi deb ataladi. Bosimning ко'1 ami yurakning ishi, tomirlar tizimiga tushuvchi qonning miqdori, uning periferiyaga oqish tezligi, tomirlar devorining qarshiligi, qonning yopishqoqligi, tomirlarning elastikligi bilan aniqlanadi. Eng yuqori bosim aortada bo'ladi. Qonning tomirlari bo'ylab harakatlanishi natijasida uning bosimi ham pasaya boradi. Qorinchalar sistolasi paytida qon aortaga kuch bilan havdaladi, bu paytda qon bosimi eng yuqori bo'ladi. Bu eng yuqori bosim sistolik yoki maksimal bosim deyiladi. Yurakning bo'shashish fazasida (diastola) arterial bosim pasayadi va diastolik yoki minimal bosim yuzaga keladi. Sistolik va diastolik bosimlar orasidagi farq puls bosimi deb ataladi..