Qon sistemasi fiziologiyasi

Kapillyarlar fiziologiyasi. Qon bilan to‘qimalar o‘rtasidagi moddalar almashinuvi kapillyarlar devori orqali sodir bo‘ladi. Binobarin, kapillyarlar yurak-qon tomirlar tizimining katta ahamiyatga ega bo‘lgan qismidir. Kapillyarlar devorlarining turli-tuman moddalami o‘tkaza olishi, ularda qonning juda sckin oqishi, kapillyar umumiy yuzasining haddan tashqari katta bo‘lishi, qon bilan to‘qimalar o‘rtasida moddalar almashinuvini belgilaydigan muhim omillardandir. Kapillyarlarning arterial qismida qonning gidrostatik bosimi simob ustuni hisobida 30-40 mm ga teng bo‘lib, qonning onkotik bosimidan 5-10mm balanddir. Bosimlarning bu tafovuti plazmada erigan turli moddalar - glyukoza, aminokislotalar, tuzlar va boshqalarning qondan suv bilan birga to‘qima oraliq bo‘shliqlariga o‘tishini ta’minlaydi.
Tomirlarda qon oqishining boshqarilishi. Qon tomirlari devorining aksariyat qismini silliq muskullar tashkil qiladi. Tomirlar devori bir maromda kelib turadigan uzluksiz ta’sir lar ostida doimo bir qadar qo‘zg‘algan holda, ma’lum tonusda turadi. Tomirlar tonusining me’yoridan ortiq pasayishi ularning kcngayishiga, kuchayishi esa torayishiga olib keiadi. Tomirlar tonusining qay darajada bo‘lishi asosan simpatik va parasimpatik nerv tolalaridan kelayotgan impulslarga bog‘liq.
Qon sistemasining normada ishlashi uchun birinchi navbatda organizm kislorod va oziq moddadar bilan to‘liq ta’minlanishi, so‘ng esa nerv tizimining normada faoliyat yuritishiga bog‘liq. Ota-onalar ijtimoiy-iqtisodiy holati tang, ular ko'proq moliyaviy yoki sog'liqni saqlash muammolar uchun stress azob yoki o'z farzandlariga bu stress o'tishi mumkin. Ularning ijtimoiy-iqtisodiy holati tang, ular uy-joy sharoitlari yomon,odamlar gavjum va o’simliklar qoplami siyrak joylarda yashaydi va ular bolalarning sog'ligini saqlash imkoniyatiga ega bo'lmaydi.
The factors that can lead to or undermine health are very similar to the factors that lead to social vulnerability. Health, educational achievement and socio-economic status are all closely correlated. Cognitive skills, for example, are partially genetically transmitted and partially the result of nurturing, or environmental stimuli. Yet parents' abilities to stimulate the cognitive development of their children often depend on whether they themselves were well nurtured, and whether they are currently in a situation to do so.
Asosiy adabiyotlar
1. Rajamurodov Z.T., Rajabov A.L. “Odam va hayvonlar fiziologiyasi” T. Tib. Kitob. 2010 y ( INV-U-7127 )
2. Nuriddinov.E.N. “Odam fiziologiyasi” T. “A’loqachi” 2005 y. (INV-U-6385)
3. Almatov K.T., Allamuratov.SH.I. “Odam va hayvonlar fiziologiyasi” T. Universitet. 2004 y. ( INV-U-6216)
4. Ahmedov.A. “Odam Anatomiyasi” T. “Iqtisod moliya” 2007 y. (INV-U-6623)
5. R.Boxodirov “Odam anatomiyasi” T. “O‘zbekiston”, 2006 y (INV-6403)
6. Sodiqov.Q., Aripova. S.X., Shaxmurova.G.A. “Yosh fiziologiyasi va gigienasi”. Yangi asr avlodi. 2009y. (INV-6961)
Qo‘shimcha adabiyotlar
1. Adolf Faller., Michael Schuenke-The Human Body - “An Introduction to Structure and Function” ThiemeStuttgart · New Yorkhttp: //www. bestmedbook. com/2004
2. The Right Start to a Healthy Life, Edited by Ingrid Stegeman and Caroline, Costongs EuroHealthNet, Rue de la Loi 67, 1040 Brussels, Belgium, 2012.

Aim.uz