Qo'ndirniali surkov moylarining yuvish potensialini aniqlash

5.8. Moyning yuvuvchanlik qobiliyatini miqdoriy 
oichash
5.8.1. Sinalayotgan moyning étalon B bilan har xil nisbatda 
aralashmasini 
tayyorlanadi 
(% 
mass 
da) 
va 
yaxshilab 
aralashtirilib 70—80°C gacha qizdiriladi.
5 . 6 . S i n a l a d i g a n m o y n i n g t o z a l i g i n i a n i q l a s h
123

---

5.8.2. Etalon B bilan aralashtirilgan moydan 5 ml olib 
potronga quyiladi termostatni diskka quyiladi va ko‘rsatilgan 
haroratgacha qizdiriladi. So‘ngra patron termostatdan olinib 
xona haroratgacha sovutiladi va 15.4-bosqichi bo‘yicha qog'oz 
filtr yordamida filtrlanadi.
5.8.3. Etalon B ning moy bilan har xil nisbatdagi 
aralashmasini 5.8.2-bo‘yicha oksidlanadi va Etalon B ning 
moydagi 
maksimal konsentratsiyasi tanlab olinadi (5 
% 
aniqlikkacha). Bunda 5 g aralashma oksidlangandan so‘ng benzin 
«Kaloshada» suyultirilib filtrlanganda yaxshi filtrlanishi va 
filtming holati 1 yoki II daraja ifloslanganlikka teng bo‘lishi 
kerak.
Etalon 
B 
ning moydagi 
maksimal konsentratsiyasini 
protsentda yuvuvchilik potensiali ko‘rsatkichi qilib olinadi. 
Masalan: Etalon «B» ning moydagi konsentratsiyasi 75 %, 
filtrlangan moyda olingan natija indeksi F bilan belgilanadi, 
ya’ni 75F.
5.9. Parallel tajribalarda ruxsat etilgan farq
Ikkita parallel o'tkaziladigan tajribalarda kuzatiladigan farq 
yuvish potensiali minimal daraja kattaligining 5 % dan yuqori 
bo‘lmasligi kerak.
Aks holda tajriba qayta rilad i.
5.10. Etalon «B» ni tckshirish
Etalon «B» quyidagicha tekshiriladi.
Baza moyi DS—11 ni 5 % Etalon B bilan aralashmasi 
patronda 250°C da 30 min. davomida oksidlanadi, sovutiladi va 
45 ml «Kalosha» benzinida eritiladi va qog‘oz filtrda filtrlanadi.
Filtrlanish qoniqarli bo'lishi, ifloslanish darajasi esa III yoki 
IV bo'lishi kerak (5-jadval bo'yicha). Yuqorida keltirilgan 
talablarni qoniqtiruvchi Etalon B analiz uchun 
6
oy davomida 
yaroqlidir. Etalonni qorong'i joyda +4°C dan 25°C gacha bo'lgan 
yerda saqlash zarur.
124