Qo‘qon universiteti xabarnomasi kokand university herald s on maxsus maqolalar volume special issues

 
№ 
Savollar 
Oʼquvchilar soni 
Javoblar 
Yuqori 
Oʼrta 
Past 
Juda 
past 
1.
J.P.Gilfordning “Ijtimoiy intellekt” testi 
94 
19 
33 
42 
- 
2.
E.P.Torrensning “Tugallanmagan rasmlar”testi 
94 
24 
29 
41 
- 
3.
“Sinovlar va xatolar metodi” 
94 
19 
38 
37 
- 
4.
“Sinektika” metodi 
94 
18 
34 
42 
- 
5.
“Tasodifiy assotsiatsiyalar” 
94 
19 
36 
39 
- 
Jami 
470 
99 
170 
201 
- 
Yuqoridagi jadvalda jahondagi mashhur test tizimlaridan 
foydalanib, bolalarda tajribalar olib borilgan. Bu bilan bolalarning 
o‘zlashtirishi va dizaynerlikka bo‘lgan qiziqishlari aniqlangan. 
Bolalar bog’chasida bolalar uchun eng sevimli mashg’ulot o‘yin 
o‘ynash, undan so‘ng esa rasm chizish va san’atning boshqa 
turlari hisoblanadi. Bolalar rasm chizganda butun borliqlari bilan 
berilib bajarishadi, hatto san’atga qiziqmaydigan bola ham rasm 
chizsa bor vujudini berib chizadi. Bu esa bolalarning naqadar 
beg’ubor ekanligini bildiradi. Yuqoridagi testda ham bolalarni 
kuzatadigan bo‘lsak, ularda juda past bo‘lgan ko‘rsatkich 
umuman kuzatilmagan. “Tugallanmagan rasmlar” testida esa 
boshqa testlarga qaraganda ko‘proq ijobiy natija kuzatilgan. 
Bolalarni dizaynerlikka o‘rgatishda ham rasm chizish eng oliy 
o‘rinda turadigan mashg‘ulot sanaladi.
Yana bir tadqiqotga nazar solsak: 
Bolalar bilan ishlashning boshida P. usuli bo‘yicha 
S.P.Gruzdaeva monitoring o‘tkazdi. 
Torrensa quyidagi vazifalarni o‘z ichiga olgan ijodiy 
fikrlashni aniqlash uchun: "rasmni chizish", "tugallanmagan 
raqamlar", "takrorlanuvchi raqamlar". Ijodiy vazifa "qanday 
harakat qilayotganini ko‘rsating, deydi". "Uchta rang", "ovozli 
rol".
Natijalar quyidagilarni ko‘rsatdi: 
21% yuqori daraja – aniqlik, uzatilgan tasvirning yaxlitligi, 
namoyishning ifodasi; 
33% o‘rtacha daraja – faqat ba'zi elementlar "yaxlit emas" 
lekin juda mazmunli namoyish; 
48% past darajasi – tasvir sezilmaydi, hech qanday ifoda 
yo‘q. 
Bu tajribada bolalarning ijodiy faoliyati tahlil qilingan va 
natijalari keltirilgan. Bu tajriba Rossiya federatsiyasining 27-
bog’chasida amalga oshirilgan. Bolalarga bog’chada beriladigan 
ta’lim holati shu foizlarda namoyon bo‘lmoqda. Bolalarga 
dizaynerlikni o‘rgatish, umuman olganda ularni san’at bilan 
tanishtirish darajasi qoniqarli bo‘lmaganligi uchun natijalar shuni 
ko‘rsatmoqda. Rivojlangan mamlakatlarda natijalar shunday 
bo‘lsa bizning rivojlanayotgan yurtimizda natijalar qay darajada 
ekanini tasavvur qilish qiyin emas. 
4
 https://minikar.ru/uz/deti/detskii-dizain-v-detskom-sadu-zanyatiya-
opyt-raboty-po-dizainerskoi-deyatelnosti-v-dou-organizaciya-v/ 
 
Agar shaxsning analitik qobiliyati qolgan ikkitasining 
zarariga juda rivojlangan bo‘lsa, u zo‘r tanqidchi, lekin ijodkor 
emas. Sintetik qobiliyat analitik amaliyot bilan qo‘llab-
quvvatlanmaydi, ko‘plab yangi g'oyalarni keltirib chiqaradi, 
ammo tadqiqot tomonidan tasdiqlanmagan va foydasiz. Qolgan 
ikkitasisiz amaliy qobiliyat yorqin ifodalangan, ammo "yomon" 
g'oyalarga 
olib 
kelishi 
mumkin. 
Ijod 
tafakkurning 
stereotiplardan va tashqi ta'sirlardan mustaqil bo‘lishini talab 
qiladi. 
Sternberg nuqtai nazaridan ijodkorlik oqilona tavakkal 
qilish qobiliyati, to‘siqlarni yengib o‘tishga tayyorlik, ichki 
motivatsiya, noaniqlikka tolerantlik, boshqalarning fikriga 
qarshilik ko‘rsatishni anglatadi. 
Ijodkorlik muammosining taniqli mahalliy tadqiqotchisi 
A.N.Luk 
taniqli 
olimlar, 
ixtirochilar, 
rassomlar 
va 
musiqachilarning tarjimai holiga asoslanib, quyidagi ijodiy 
qobiliyatlarni sanaydi: 
1.
Muammoni boshqalar ko‘rmaydigan joyda ko‘rish;
2.
Aqliy 
operatsiyalarni 
o‘chirish, 
bir 
nechta 
tushunchalarni bittasiga almashtirish va axborot nuqtai 
nazaridan tobora ko‘proq sig'imga ega bo‘lgan belgilarni 
qo‘llash; 
3.
Bir masalani yechishda olingan ko‘nikmalarni boshqa 
masalani yechishda qo‘llash; 
4.
Voqelikni qismlarga ajratmasdan, yaxlit holda idrok 
etish; 
5.
Uzoq tushunchalarni osongina bog'lash; 
6.
Xotiraning kerakli vaqtda kerakli ma'lumotlarni ishlab 
chiqarish qobiliyati; 
7.
Fikrlashning moslashuvchanligi; 
8.
Muammoni tekshirishdan oldin uni hal qilish uchun 
alternativlardan birini tanlash qobiliyati; 
9.
Mavjud bilimlar tizimiga yangi idrok etilgan axborotni 
kiritish imkoniyati; 
10.
Narsalarni qanday bo‘lsa, shunday ko‘ra bilish, 
kuzatilayotgan narsani izohlash orqali olib kelinayotgan 
narsadan farqlay bilish; 
11.
G'oyalarni yaratish qulayligi; 
5
«Развитие 
творческих 
способностей 
дошкольников 
в 
дизайнерской деятельности» Воспитатель МБДОУ «Детский сад 
№27» Груздева С.П. г. Балахна 2019г. 

---