Qora qalpoq indd

Hújjetler orınlanıwın qadaǵalaw 
Ózbekstanda social-ekonomikalıq rawajlanıwdıń 
áhmiyetli wazıypaların sheshiw belgili dárejede qabıl 
etilgen Ózbekstan hám Qaraqalpaqstan Respublikası 
nızamları, Ózbekstan Respublikası Prezidenti hám 
Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesi hújjetleri 
hám Húkimetlik qararlardıń barlıq mámleketlik hám 
xojalıq basqarıwı organları tárepinen óz waqtında hám 
nátiyjeli orınlanıwın shólkemlestiriwdiń anıq jolǵa 
qoyılǵan sisteması menen belgilenedi. Usı talaptı esapqa 
alıp Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabinetiniń 
«Orınlaw tártibin bekkemlew is-ilajları haqqında»
1999-jıl 12-yanvardaǵı 112-sanlı qararı qabıl etilgen. 
Ótken waqıt ishinde máseleniń aktuallıǵın hám qabıl 
etilgen hújjetlerdiń orınlanıwın shólkemlestiriwdiń forma 
hám metodları turaqlı túrde jetilistirilip barıldı hám 
onıń monitoringi kúsheytildi. Bul boyınsha Húkimettiń 
metodikalıq usınısları islep shıǵıldı. Ministrler Kabinetiniń 
is júrgiziw boyınsha úlgi kórsetpesine muwapıq dizimnen 
ótkerilgen barlıq hújjetlerdiń orınlanıwı qadaǵalanadı. 
Orınlawdı qadaǵalawǵa tómendegiler kiredi:
1. Hújjetti qadaǵalawǵa alıw;
2. Hújjettiń orınlanıwına shekem óz waqtında jetip 
barıwın tekseriw;
3. Orınlanıwdıń barısın tekseriw hám baǵdarlap 
turıw;
4. Hújjetler orınlanıwın qadaǵalawdı ulıwmalastırıw 
hám esapqa alıw.
Orınlanıwdı 
qadaǵalawdı 
shólkemlestiriwden 
tiykarǵı maqset – hújjettiń orınlanıwın óz waqtında hám 
sapalı támiyinlew. Qadaǵalawdı baslıqlar, kancelyariya 
xızmetkerleri, juwapker orınlawshılar alıp baradı.
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń pármanları, 
biylikleri hám tapsırmaları, sonday-aq, Ózbekstan 
Respublikası Ministrler Kabinetiniń qararları hám biylikleri 
orınlanıwın qadaǵalaw Ministrler Keńesiniń 1999-jıl 
12-yanvardaǵı 12-sanlı qararı menen tastıyıqlanǵan Tiykarǵı 
qaǵıydalarǵa muwapıq ámelge asırıladı. Onda bunday 
hújjetlerdi qadaǵalawdıń arnawlı sisteması islep shıǵılǵan.

---

326
327
Ministrler Kabinetiniń tapsırmaları, eger basqa 
múddet belgilenbegen bolsa, hújjet jiberilgen kúnnen 
baslap 10 kalendar kún ishinde orınlanıwı kerek. Sol 
tiykarda hújjetler orınlanıwınıń anıq huqıqıy múddeti 
mámleket hákimiyatı hám basqarıwınıń joqarı organları, 
sonday-aq, basqarıwdıń oraylıq hám tarmaq organları 
hújjetleri menen belgilenedi. Orınlanıwdıń jeke tártiptegi 
múddetin bolsa shólkem baslıǵı qoyadı.
Orınlanıw múddetleri hújjetke qol qoyılǵan 
(tastıyıqlanǵan) sáneden baslap kalendar kúnlerde 
esaplanadı. Orınlanıwdıń aqırǵı sánesi hújjet tekstinde 
yamasa baslıq rezolyuciyasında kórsetiledi.
Hújjetlerdiń orınlanıwın toqtatıp qoyıw, sonday-
aq, olardı biykar etiw hám ózgertiw huqıqına tek 
ǵana hújjetti dúzgen joqarı shólkem hám mámleketlik 
qadaǵalaw organları iye. Orınlawshınıń keshirimli sebebi 
menen hújjettiń orınlanıw múddetin ózgertiwge tuwra 
kelse, onnan bul haqqında málimleme alınǵannan keyin, 
baslıq tárepinen ámelge asırıladı. Orınlanıw múddetin 
basqa kúnge kóshiriw baslıqtıń jańa rezolyuciyasında 
belgilenedi hám onnan qadaǵalaw qaǵazına ótkeriledi. 
Orınlawdıń qadaǵalawın shólkemlestiriw ushın 
dizimge alıw qadaǵalaw betinen paydalanıladı. Bul bet, 
joqarıda aytıp ótkenimizdey, hújjet dizimge ótkerilip 
atırǵan waqıtta dúziledi.
Dizimge alıw-qadaǵalaw beti bólimleri hújjet qay 
jerden túskenine qarap parıqlanadı. 1-a, 1-b formalarda 
Ózbekstan Respublikası Prezidenti pármanları, biylikleri, 
tapsırmalarınıń bayanlamaları, tapsırmaları (jazba hám 
awızeki), Ózbekstan Respublikası Prezidenti Sekretariatı 
hám Mámleketlik másláhátshileriniń tapsırmaların; 2-a, 
2-b formalarda bolsa Ózbekstan Respublikası Ministrler 
Kabinetiniń qararları, biylikleri, Ministrler Kabineti 
hám onıń Administraciyası bayanlamaları, Ózbekstan 
Respublikası Bas ministri orınbasarlarınıń tapsırmaları, 
shólkem kollegial organlarınıń buyrıqları, qararların 
dizimge alıw-qadaǵalaw beti kórsetiledi. Formalardan 
kórinip turıptı, qadaǵalanatuǵın hújjetler betleri 
(qadaǵalaw kartochkası) hújjetlerdi orınlaw múddetleri, 
orınlawshılar, hújjetler toparları boyınsha ajıratıladı. 
Orınlawdıń barısın tekseriw barlıq basqıshlarda 
múddeti tamam bolǵansha tómendegi tártipte ámelge 
asırıladı: keyingi jıllardıń tapsırmaları – jılına keminde 
bir márte; usı jıldıń keyingi ayları tapsırmaları – hár ayda 
keminde bir márte, usı ay wazıypaları – hár on kúnde hám 
múddeti tamam bolǵanǵa shekem bes kún aldın.
Kancelyariya tek ǵana orınlawdı ámelge asırıwdıń 
rásmiy múddetin kútip otırmay, eskertiw qadaǵalawın da 
alıp baradı, yaǵnıy tek ǵana orınlaw múddeti jaqınlasqanın 
esletip ǵana qoymaydı, al orınlaw jaǵdayına anıqlıq 
kirgizedi, belgilengen múddet buzılıwınıń sebebin ashıp 
beredi hám bunı saplastırıw sharasın muwapıqdi.
Hújjet 
wazıypalar, 
tapsırmalar, 
sorawlar 
orınlanǵannan soń, nátiyjeler mápdar mákemelerge 
hám shaxslarǵa xabar etilgennen keyin yamasa orınlaw 
hújjetleri tastıyıqlanǵannan keyin orınlanǵan dep 
esaplanadı hám qadaǵalawdan shıǵarıladı. Orınlaw 
nátiyjeleri dizimge alıw-qadaǵalaw betlerinde belgilenedi.
Qadaǵalaw xızmeti (toparı) strukturalıq bólimlerde 
hújjetlerdiń orınlanıwı menen baylanıslı jumıslardıń 
awhalın bárhama talqılaydı, tiyisli baslıqlardı olar 
tárepinen tásirsheń sharalar kóriw ushın orınlaw tártibiniń 
awhalı haqqında turaqlı túrde xabardar etedi, keyingi 
ayda orınlanıwı lazım bolǵan Ózbekstan Respublikası 
Prezidentiniń, onıń apparatı qadaǵalawındaǵı tapsırmaları, 
Ministrler Kabinetiniń qararları hám biylikleri dizimin 
hár aydıń 25-kúninde usınadı, hújjetlerdi qadaǵalawdan 
shıǵarıw haqqındaǵı usınıslarınıń óz waqtında tayarlanıwın 
támiyinleydi. 

---

328
329
121-qosımsha