Qurbongeldiyev ortiqning optika fanidan

II-bob. Izotrop anizotrop kristallarning qo`llanilishi
2.1 Izotrop va anizotrop materiallar.
Anizotrop materiallar- xossalari (mexanik, optik, magnit va boshqalar) turli yo`nalishda bir xil bo`lmaydigan materiallar. Anizotrop materiallarga monokristallar, kristallar, armaturalangan plastiklar, grafit, po`lat va qotishmalarning zagotovkalari (prokat, shtampovkalar), tolali materiallar va boshqa kiradi. Tarkibi to`ldirgich (metall tolalar, ipsimon kristallar) va bog`lovchi materiallar (polimerlar va metallar) birikmasidan iborat kompozitsion materiallar katta ahamiyatga ega. Anizotrop materiallar mashinasozlikda mustahkamligi yuqori bo`lgan detal va konstruksiyalar, transformatorlar, gaz turbinasi kuraklari tayyorlashda ishlatiladi.
Izotrop materiallar-xossalari barcha yunalishlarda bir xil miqdor (skalyar) bilan ifodalanadigan jism izotrop jism deyiladi. Odatdagi sharoitda barcha gaz, suyukliklar, amorf (smola va shisha) jismlar izotropdir.
Anizotrop materiallar ko'pincha kompyuter grafikasi, kimyo, real dunyo tasvirlari, fizika, geografiya va geofizika, tibbiy akustika, materialshunoslik va muhandislik, mikrofilmlar va nevrologiya kabi turli sohalarda topiladi.
Boshqa tomondan, izotrop materiallar yoki minerallar barcha yo'nalishlarda yagona xususiyatlarga ega; izotrop materiallar yo'nalishi yoki uslubidan mustaqil deb aytiladi. Izotrop mavjud bo'lgan material yoki mineralning ta'siri shundan iboratki, uning tarkibidagi kimyoviy aloqalar barcha yo'nalishlarda bir xil bo'ladi. Anizotrop minerallar barcha yo'nalishlarda nomuvofiq xossalari tufayli yorug'lik bilan kirib borishi mumkin.Buning aksi izotrop minerallarga tegishli; yorug'lik mineralga kira olmaydi, chunki mineralning xossalari yorug'likni istalgan tomonga to'sib qo`yadi.
Kimyoviy bog'lanish yana bir farq. Anizotrop minerallar turli xil va nomuvofiq kimyoviy bog'lanishlarga ega. Boshqa tomondan, izotrop minerallar mineral ichida izchil va bir xil kimyoviy bog'lanishlarni namoyish etadi.
Anizotrop minerallar ikki tomonlama sinish xususiyatiga ega, uni uniial yoki biaxial deb tasniflash mumkin. Shu bilan birga, izotrop minerallar bunday xususiyatga ega emas.