Qurbonov f. A. Tarmoq mashinalari puxtaligi

Tayyorgarlik koeffitsienti – inkorsiz ishlash vaqtlar yig‗indisining qayta 
tiklash va inkorsiz qayta tiklash vaqtlari yig‗indisi nisbatiga teng bo‗ladi. 








n
i
n
i
n
i
T
tb
tp
tp
K
1
1
1
1
1
1
(1.23)
bu yerda: tp
1
- ikkala inkorlar o‘rtasidagi vaqt, 
tb
1
- 1-chi inkorlarni qayta tiklash vaqti, 
n - inkorlar soni. 
Bu ifoda tayyorgarlik koeffitsientining statik aniqlanishidir. 
Tabiiyki, tayyorgarlik koeffitsienti TK ning qiymati o‗sha mashinalar uchun 
texnik foydalanish koeffitsienti T.F.K. dan katta bo‗ladi. To‗qimachilik va yengil 
sanoatning zamonaviy jihozlari va paxta terish mashinalari uchun tayyorgarlik 
koeffitsienti 0,7 dan 0,95 gacha bo‗ladi. 
Tayyorgarlik koeffitsienti KT ning qiymati mashinalarni ta‘mirlash 
oralig‗idagi vaqtda ishga yaroqli mashinalarni sonini ko‗rsatadi. Mashinaning 
tayyorgarlik koeffitsienti TK ning o‗rtacha qiymati va 1 yil mobaynida 
foydalanilgandagi mashina sof ishining o‗rtacha vaqti ma‘lum bo‗lsa, iste‘molchi 
mashinani to‗xtatib qo‗yish vaqtini va narxini osongina aniqlashi hamda 
rejalashtirishi mumkin.
Ta‟mirga yaroqlilik koeffitsienti. Dav ST 27.002-83 ga muvofiq 
mashinalarning puxtaligi quyidagi 4 ta asosiy xossalarni o‗z ichiga oladi: 
buzilmasdan ishlash – mashinaning uzluksiz ishlash davomliligi (birinchi yoki 
navbatdagi ishlamay qolgunga qadar); chidamlilik – mashina (element) ning oxirgi 
holatga yetgunga qadar ishlash davomliligi; ta’mirlashga yaroqlilik – mashina 
(element) ning texnik xizmat ko‗rsatishni o‗tkazishga, ishlamay qolishlarini 
aniqlash va bartaraf etishga, ta‘mirlashga moslashganligi; saqlovchanlik – mashina 

---

64 
(element) ning saqlash va tashish chog‗ida ishlashga yaroqliligini saqlab turish 
xossasi. 
Ta’mirga yaroqlilik koeffitsienti deb, qayta tiklash vaqtining qayta tiklash va 
inkorsiz ishlash vaqtlari yig‗indisining nisbatiga aytiladi. 








n
i
n
i
n
i
Р
tb
tp
tp
K
1
1
1
1
1
1
(1.24)