Qurilish iqtisodiyoti

II BOB. KO’ChMAS MULK BOZORIDA TURAR JOY XONADONLARINI BAHOLASh BOSQIChLARI TAHLILI
2.1. Ko’chmas mulk bozori joriy holatining tahlili
Ko’chmas mulk bozori xar xil hududlar yoki tumanlar uchun bir-biridan farq qiladi. Har bir yer maydoni o’ziga xos xususiyatlarga ega. Ulardan qurilish uchun foydalanilishi yoki qishloq xo’jaligi, sanoat, ishlab chiqarishda ahamiyatga ega bo’lishi mumkin. Bu tafovutlar mahalliy hokimiyat tomonidan iqtisodiy shart-sharoitlardan va hududlarning huquqiy tafovutlaridan kelib chiqqan holda o’rganiladi.
Sotiladigan va xarid qilinadigan obyektlarga qarab ko’chmas mulk bozori birlamchi va ikkilamchi bozorlarga bo’linadi¹.
Birlamchi bozor – bu ko’chmas mulk tovar sifatida birinchi bor bozorga tushadigan iqtisodiy vaziyat. Xo’jalik yuritishning ma’muriy-buyruqbozlik tizimidan bozor iqtisodiyotiga o’tish va xususiylashtirishni amalga oshirish sharoitida ko’chmas mulk bozorida asosiy sotuvchi bo’lib, o’z boshqaruv organlari orqali davlat ishtirok etadi.
Ikkilamchi bozor– ko’chmas mulkning ilgari iste’molda bo’lgan va ma’lum bir mulkdorga – jismoniy yoki yuridik shaxsga tegishli bo’lgan tovar sifatida bozorga taqdim etilishi.
Baholovchi, ko’chmas mulk bozori holati va uning o’zgarishini bilish uchun doimiy izlanishda bo’lishi kerak.
Turar joy binolari bozorining tahlili baholanayotgan obyektda keltirilgan O’zbekiston ko’chmas mulk bozori sektorlarining hozirgi kundagi holatini yoritib berish maqsadida bajarilgan.
Bunda ikki variant ko’rib chiqiladi – ijara va xarid, hamda respublikaning boshqa regionlaridagi ko’chmas mulklar uchun yetarlicha baho indikatori bo’lib xizmat qiluvchi - Toshkent shahri bo’yicha bozor tahlili.
Bu bo’limni yoritib berishda Respublika ko’chmas mulk birjasi ma’lumotlari, «TOSHKENT SHAHAR BAHOLASH KONSALTING MARKAZI» taqdim etgan materiallar, hamda bozordan va www.torg.com, www.olx.uz, www.uybor.uz va www.sion.uz, internet saytlaridan olingan ma’lumotlardan foydalanildi.
2020 yil oktyabr-dekabr oylaridagi Toshkent shahridagi kvartiralar narxining o’zgarish dinamikasini ko’rib chiqamiz.
2020 yil kuz oylarining oxirida ham boshqa oylardagidek Toshkent shahri bo’yicha kvartiralarning o’rtacha taklif narxlari dinamikasi ikkilamchi ko’chmas mulk bozorida bir maromda bo’lmagan o’zgarishlarni ko’rsatmoqda, narxlar dinamikasida barcha tahlil qilinayotgan segmentlar bo’yicha ijobiy va salbiy tomonlarga o’zgarishlar yuz berdi. Oktyabr oyida o’rtacha narxlarning o’zgarish dinamikasi prognozlarni oqlamadi, o’rtacha taklif narxlari o’tgan oyga nisbatan deyarli o’zgarishlarsiz qoldi(so’m hisobida).