Qutirish virusi Yusupov Abbos 56U Rhabdoviridae (Rhabdovirus) Morfologiyasi - Quturish virusi Rhabdoviridae (rhabdovirus) oilasiga kiradi. Bu oilaga quturish virusi, vezikular stomatit, hayvonlar va hasharotlarda kasallik keltirib chiqaruvchi viruslar kiradi.
- Morfologiyasi. Quturish virusi tayoqchasimon (oqsimon) shaklga ega, bir uchi yassi, ikkinchi uchi esa biroz choziq. 80180 nm kattalikda. Tarkibida bitta iðli RNKni saqlaydi, atrofi kapsid bilan oralgan. Kapsid esa tashqi tarafidan glikoproteid va glikoliðidlarni saqlovchi qobiq bilan oralgan. Qobiqda peplomeri mavjud.Virus bilan zararlangan hujayra sitoplazmasida Babesh (1882) va Negri (1903) aniqlagan kiritmalarni hosil qiladi. Shuning uchun ularni Babesh-Negri tanachalari, deb yuritiladi. Bu tanachalarning kattaligi 34 dan 20 mkm.gacha. Ular turli shakllarda, kopincha sferik, ovalsimon va kop qirrali bolishi mumkin. Kislotali boyoq- larda ular qizil rangga kiradi. Babesh-Negri tanachalari bosh miya nerv hujayralari sitoplazmasida joylashadi. Babesh-Negri tanacha- larini aniqlash tashxisda katta ahamiyatga ega
Kultural xossasi va Antigenlik xossasi. - Kultural xossasi. Quturish virusi sichqon, joja, quyon miya toqimasida, tovuq embrioni, buzoq, qoy embrionlarida va turli xil hayvonlarning toqima kulturalarida undiriladi.
- Antigenlik xossasi. Quturish virusi antigenlik turlariga ega emas. Ikki xil quturish virusi mavjud bolib, birinchisi yovvoyikocha virusi, hayvonlar orasida aylanib yuradi. Odam uchun ham patogen hisoblanadi. Ikkinchi quturish virusini L. Paster uzoq vaqt (133 marta) ketma-ket quyon miyasiga yuborish yoli bilan olgan. Bunda quyonni zararlashdagi virusning yashirin davri 21 kundan 7 kungacha qisqar- gan. Keyingi zararlashlar virusning yashirin davrini qisqartirmadi. U yetti kunligicha qoldi va bu virus fiksatsiyalangan (Virus fixe) virus deb nomlanadi. Virusni quyon miyasiga yuborish jarayonida u quyon miyasiga joylashadi va kasallik keltirib chiqarish xossasini yoqotadi. Lekin u antigenlik xossasini toliq saqlab qoldi. Shuning uchun bu virus quturishga qarshi antirabik vaksina tayyorlashda qollaniladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
