Qüvvələrinin əzm və qüdrətinə arxalanaraq, çətin və ağır

Tapşırıqlar və suallar: 
1.Nüvə silahı nədir? 2. Nüvə silahının hansı zədələyici 
amilləri var? 3.Trotil ekvivalenti nədir? 4.Zərbə dalğası 
nədir?5.İşıq süalanması və nüfüzedici radiasiya haq- 
qında nə bilirsiniz?. 6.Radioaktiv zəhərlənmə nədir? 
7.Zəhərlənmə neçə zonaya ayrılır və hansılarıdr? 
8.Elektromaqnit impuls nədir?
 
 
 
§ 15. KİMYƏVİ VƏ BİOLOJİ SİLAHLARIN
TƏYİNATI VƏ TƏSNİFATI 
 
Kimyəvi silah nədir? 
Kimyəvi silah
kütləvi qırğın silah- 
larından biri olub, zəhərləyici maddələr və onları tətbiq etmək 
üçün istifadə olunan vasitələrə deyilir.
Zəhərli maddələrin təsnifatı
. 
Zəhərli maddələr 5 təsnifata bö- 
lünür:
- 
Sinir iflicedici zəhərli maddələr;
 
- 
Ümumzəhərləyici təsirli zəhərli maddələr;
 
- 
Dəridə yaraçıxaran zəhərləyici maddələr;
 
- 
Qıcıqlandırıcı zəhərləyici maddələr;
 
- 
Gözyaşardıcı zəhərləyici maddələr.
 
Sinir iflicedici zəhərli maddələr fosforlu üzvi maddələrdir. 
Buraya zarin, zoman və V qazı aiddir.

---

143 
Zarin və zoman
rəngsiz, sarımtıl, iyli mayedir. Suda zəif 
həll olunur, havada tez buxar törədir, yay vaxtı sahəni zarin 8 
saata, zoman isə 24 saata zəhərləyir (şəkil 66).
 
Şəkil 66. Zarin aviasiya bombası 
 
V qazı
suda zəif, yanacaq, sürtgü materiallarda yaxşı həll 
olunan rəngsiz mayedir. Rezin, texniki məmulatlarda, lak–
boyaq örtüklərə yaxşı hopur. Yavaş buxarlandığına görə 
ərazidə uzun müddət qala bilər. 
Ümumzəhərləyici təsirli zəhərli maddələr–tənəffüs üzvlə- 
rindən keçib orqanizmin ən vacib sistemlərinə təsir göstərən 
kimyəvi birləşmədir. Zəhərli maddələrə xlorsian aiddir. 
Xlorsian
kəskin iyli, sudan ağır, rəngsiz mayedir. Suda 
məhdud miqdarda 7%, üzvi həlledicilərdə (spirt, efir) yaxşı həll 

---

144 
olunur, davamsız zəhərli maddədir, qıcıqlandırıcı təsirə 
malikdir, bədənin dəri örtüyünü zədələyə bilir, güclü toxu- 
maları zədələyir. 13
0
C-də qaynayır, -7
0
C-də bərkiyir. 20
0
C-də 
buxarlarının maksimal konsentrasiyası 3300 mq/l-dir. Xlorsian 
sianid turşusundan 2-4 dəfə az zəhərlidir. Qıcıq- landırıcı təsirə 
malikdir.