Qüvvələrinin əzm və qüdrətinə arxalanaraq, çətin və ağır

 

---

8 
 
 
 
 
 
 
 
 
I FƏSİL. 
 
DÖVLƏT MÜDAFİƏSİNİN TARİXİ VƏ HÜQUQİ 
ƏSASLARI 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

9 
§ 1. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI SİLAHLI
QÜVVƏLƏRİNİN YARANMA TARİXİ 
Hərb tariximiz. Azərbaycan hərb sənətinin tarixi çox qədim- 
dir. Azərbaycan xalqı dünyanın ən qədim xalqlarından biridir. 
Xalqımızın minilliklər ərzində yaratdığı dövlətçilik, idarəçilik 
ənənələri, mədəniyyət bəşər tarixinə layiqli töhfəsini vermiş- 
dir.
Hələ ən qədim dövrlərdə Azərbaycan ərazisində formalaşmış 
imperiyalar: Manna, Midiya, Atropatena və Albaniya qonşu 
dövlətlər arasında böyük nüfuza malik olmuş, torpaqları geniş 
əraziləri əhatə etmişdir. 
Albaniya dövlətini idarə edən Mehranilər sülaləsinin nüma- 
yəndəsi Cavanşir həm də sərkərdəlik bacarığı ilə seçilirdi. 816-
837-ci illər arasında məşhur sərkərdəmiz Babək ərəb işğal- 
çılarının 6 ordusunu darmadağın etmişdi. Bu qələbələr bir 
sərkərdə kimi məhz onun həyata keçirdiyi strategiya nəti- 
cəsində əldə olunmuşdu.
Orta əsrlərdə yaranan və sürətlə inkişaf edən Atabəylər, Şir- 
vanşahlar, Qaraqoyunlu, Ağqoyunlu dövlətləri Azərbaycanın 
dövlətçilik ənənələrini davam etdirmişlər.
Şəmsəddin Eldəniz, onun oğlu Məhəmməd Cahan Pəhlə- 
van, Qara Yusif, Uzun Həsən kimi hökmdar və sərkərdələrimiz 
də qələbə çaldıqları döyüşləri həyata keçirdikləri xüsusi 
taktikalar vasitəsilə əldə etmişdilər.
XVI əsr Azərbaycan tarixində Səfəvi dövləti kimi möhtə- 
şəm, qüdrətli bir dövlət yaranmışdır. Bu dövlətin əsasını I 
İsmayıl 1501-ci ilin iyul ayında Təbrizdə özünü şah elan 
etməklə qoymuşdur. Səfəvilər dövlətinin banisi Şah İsmayıl 
Xətai 14 il ərzində az qüvvə ilə 14 vilayəti özünə tabe etməyə 
nail olmuşdu. Səfəvi dövlətinin «
qızılbaşlar
» adlanan, türk tay- 
falardan ibarət olan özünə məxsus ordu quruculuğu qaydaları 

---

10 
vardır. Səfəvilər dövlətində mərkəzləşdirilmiş nizami ordu yox 
idi. Həmin yığma qoşunların döyüşçüləri tayfa başçıları 
tərəfindən saxlanır və təchiz olunurdular. Hər tayfanın döyüş- 
çüləri sədaqətli qohumluq əlaqələri əsasında birləşdiklərinə 
görə, rəhbər şəxs kimi özlərinin əmirinə tabe olurdular. Şah 
ordunun komandanı hesab olunurdu. Feodal yığma qoşun- 
larından əlavə, sayı 4500 nəfərə çatan «