Qüvvələrinin əzm və qüdrətinə arxalanaraq, çətin və ağır

Azərbaycan II Dünya Müharibəsi dövründə. Azadlıq uğ- 
runda mübarizədə hünər göstərməyə həmişə hazır olan xalqı- 
mız öz döyüş bacarığını XX əsrin ən dəhşətli hadisəsi olan II 
Dünya müharibəsində də sübut etdi.
1939-1945-ci illərdə İkinci Dünya müharibəsinin gedişi, 
nəticələri həqiqəti bir daha təsdiqlədi. Azərbaycan xalqı öz 
zəngin hərbi-tarixi ənənələrinə sadiq qalaraq bu müharibədə də 
əsl şücaət göstərdi. Həmin dövrdə Azərbaycan diviziyaları 
Qafqazdan Berlinədək şanlı döyüş yolu keçdi.
İkinci Dünya müharibəsində 
Novqorod yaxınlığında (1941-
ci ilin 11 dekabrında) misilsiz şücaət göstərmiş və Sovet İttifaqı 
Qəhrəmanının fərqlənmə nişanı «
Qızıl Ulduz
» medalına layiq 
görülmüş, ilk azərbaycanlı 
İsrafil Məmmədov
, bu şərəfli ada 
iki dəfə layiq görülmüş ilk azərbaycanlı tank qoşunlarının 
general–mayoru 
Həzi Aslanov
, 
Mehdi Hüseynzadə
(ölümün- 
dən sonra 1957-ci ildə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq 
görülmüşdür), Leninqrad səmasının müdafiəçisi 
Hüseynbala 
Əliyev
, Tuapse şəhərini müdafiəsində qəhramanlıq göstərmiş 
matros 
Qafur Məmmədov
, Fransa Müqavimət Hərəkatın gör- 
kəmli nümayəndələrindən biri, partizan Fransanın Milli 
Qəhramanı, baş leytenant 
Əhmədiyyə Cəbrayılov 
və başqa qəh- 
rəman övladları şücaət və mərdlik göstərmişdirlər.
Onların qəhrəmanlığı sayəsində Azərbaycanın şanlı hərb 
tarixi ənənələri XX əsrdə də uğurla davam etdirildi və 130 
nəfər azərbaycanlı «
Sovet İttifaqı Qəhrəmanı
» kimi yüksək 
ada layiq görüldü (şəkil 5). 

---

16 
Şəkil 5. II Dünya müharibəsində iştirak etmiş azərbaycanlı qəhrəmanlar
Həzi Aslanov(yuxarıda-solda); İsrafil Məmmədov(yuxarıda-ortada); Mehdi 
Hüseynzadə(yuxarıda-sağda); Hüseynbala Əliyev(aşağıda-solda); Qafur 
Məmmədov(aşağıda-ortada); Əhmədiyyə Cəbrayılov(aşağıda-sağda). 
Heydər Əliyev azərbaycanlı gənclərin Bakı Ali Birləşmiş 
Komandanlıq və Bakı Ali Hərbi Dənizçilik məktəblərinə, eləcə 
də SSRİ-nin digər hərbi məktəblərinə güzəştli şərtlərlə qəbul 
olunmasına da nail olmuşdu.
Beləliklə, Heydər Əliyev Azərbaycanın müstəqillik əldə 
etməsindən 20 il öncə milli hərbi kadr hazırlığı üçün zəruri 

---

17 
bazanın təşkilini həyata keçirdi. Həqiqətən də bu hərbi məktəb 
sonra milli ordu quruculuğunun əsas dayağına çevrildi. 
Heydər Əliyev 1971-ci ildə böyük səylər nəticəsində 
Azərbaycanda hərbi kadrlar hazırlayan məktəbin–görkəmli 
sərkərdə