Quyosh energiyasidan foydalanishning energetik tizimlari va qurilmalari

Quyoshning ogʼishi va ekliptikasi. Quyosh soat burchagi. Quyosh atrofida yerning elliptik ravishda aylanishi. Ma’lumki, Yer shari a=0,033 ga teng ekssentrisitetga ega bo‘lib Quyosh atrofida elliptik orbita bo‘ylab harakatlanadi. Bunda shartli ravishda Yer o‘qining qiyalik yunalishi fazoda qat’iy ravishda Quyosh atrofida harakatlanayotgan Yer tekisligining normaliga 23⁰27 =23,45⁰ burchak ostida joylashadi. Bu holatda Quyoshga to‘g‘ri yunalgan chiziq va Yer ekvatori tekisligi (Ekvatorial tekislik) orasidagi burchak Quyoshning og‘ishi deb ataladi. U son jihatdan Quyosh atrofida Yerning aylanish tekisligiga o‘tkazilgan normal va Yerning aylanish o‘qi yo‘nalishi orasidagi burchakka teng (1.10-rasm). Shimoliy yarimsharda burchak yil davomida 21 dekabr uchun -23⁰27 dan, 21 iyun uchun +23⁰27 gacha, quyoshli teng kunliklar 21 mart va 23 sentyabr uchun nolga teng bo‘lib o‘zgaradi. ning maksimal qiymati orqali belgilanib 23⁰45 ga teng.
Quyoshning og‘ishi berilgan kun uchun Kuper formulasidan aniqlanadi:

_(1.25)
bu yerda n - 1 yanvardan boshlab hisoblanadigan yil kuning tartib nomeri. n - sifatida odatda yil oylari I-ΧII uchun oy kunning o‘rtacha hisob nomeri olinadi. 284 – 21 martdan 31 dekabrgacha bo‘lgan sutkalar soni; 360⁰ – bir yil ichida Quyosh atrofida Yerning to‘liq aylanib chiqish qiymati.


Bahorgi va kuzgi teng kunlik. Аnolemma. Kuper formulasi.Tayanch konstruksiya ham noqulay ob havo sharoitlariga ham barqaror bo‘lishi zarur: kuchli shamol tezliklari, yog‘ingarchilikning katta miqdori va karroziya xossalari.





1.27-rasm. Bahor va yoz teng kunligi (1), qish davri (2) va yoz mavsumi uchun (3) FEB o‘rnatishning qiyalik burchagi

FEB qabul yuzasi qiyalik burchagiga ko‘ra oyiga bir marta orientatsiya qilinadi va quyidagi formuladan aniqlanadi:

(1.25)

bu yerda - hududning geografik kengligi, ⁰; - berilgan oy uchun Quyoshning og‘ish burchagi, ⁰;.

Quyoshning og‘ishi Kuper formulasi bo‘yicha quyidagi ifodadan aniqlanadi:
(1.26)
Bu yerda n- 1 yanvardan boshlab hisoblanadigan yil kunning tartib nomeri. n sifatida odatda yil oylari I-ΧII uchun oy kuning o‘rtacha hisob nomeri olinadi.