Quyosh issiqxonalarini issiqlik fizikaviy xaraktrestikalari

I= (sin sinδ+cosφcosδcos )

Atmosfera mavjud bo’lgan real xolatda yer sirtiga tik tushadigan quyosh nurlanish oqimini to’la miqdorini quyidagi matematik ifoda yordamida aniqlanadi.
= (sinφsinδ+cosφcosδcos )
Ushbu formulalar nazariy taxlil qilinganda quyidagi xulosalar kelib chiqadi.Quyosh eng yuqori balandlikka ko’tarilganda quyosh teplisasining tiniq yuzasiga maksimal miqdorda quyosh nurlanish oqimi tushadi.Quyosh botish vaqtida, ya’ni gorizontda turganda minimal nurlanish oqimi tushadi.(cosσ=tgφtgδ)
Quyosh nurlanish oqimining o’zgarishini, yerning har qanday joyidagi yilning ixtiyoriy kunidagi nurlanish miqdorini va birlik miqdor ichida yerning har bir santimetr kvadrat yuzasiga tushadigan o’rtacha quyosh nurlanish oqimi miqdorini xisoblash mumkin.
Yorug’likni zaif yutadigan moddalar shaffof moddalar, kuchli yutadigan moddalar shaffofmas moddalar deyiladi.Biroq moddalarni bunday bo’lishi nisbiy xarakterda, chunki shaffoflik faqat modda tabiatiga emas, balki bu modda qatlami qalinligiga ham bog’liq bo’ladi.Masalan quyosh teplitsasining
tiniq yuzasi ikki qavat politlyen plyonka bilan (qatlamlar oralig'i 5-7 sm)
qoplanganda yorug'lik yutilishi jarayoni yorug'lik intyensivligi (yoki yorug'lik
oqimi enyergiyasi zichligi) ga, ya'ni yorug'likning yorug'lik nuriga
pyerpyendikulyar bo'lgan 1 m2 yuzadan 1 sekund davomida olib o'tilgan enyergiya
miqdoriga bog'liqdir.
Quyosh nurlarining parallel dastasi teplitsa qoplamasi politelin
plyonka sirtiga perpyendikulyar tushayotgan bo'lsa, yutilish tufayli yorug'lik
intyensivligining o'zgarishi dIx. qatlamning qalinligiga va qatlamga
tushayotgan yorug'lik intyensivligiga proportsional bo'ladi:
d = -k dx
bu yerda k-shu moddaning yutish qobiliyatini haraktyerlovchi yutish
kozffitsiyenti bo'lib qatlam qalinligiga bog'liq bo'lmaydi. formuladagi minus ishora dx qatlamda yorug'lik zaiflanishini bildiradi.Yuqoridagi formulani Quyosh teplitsasining qoplamasini butun qalinligi bo'yicha integrallab quyidagini hosil qilish mumkin.