Qıyın jaģdayģa qarata subyektiv qatnas hám onıń áhmiyeti

Pedagogikalıq konflikttiń rawajlanıw basqıshları

Eń jańa dáwir kelip konfliktler teoriyası jáne de rawajlantırıldı.

Konfliktlerdi izertlewdiń teoriyalıq táreplerin islep shıǵıwda amerikalıq sotsiolog Tolkott Parsons (1902-1979 ) tárepinen tiykarlantirilgan shólkemdiń strukturalıq funktsional modeli zárúrli orın iyeleydi. Ol jámiyetke insanlar ortasındaǵı munasábetler sisteması, normalar hám qádiriyatlarǵa onı baylaw buwın dep qaragan. Ol tómendegi qaǵıydalarǵa ámel etken: a) hár qanday social sistema salıstırǵanda turaqlı, turaqlı jáne jaqsı islengen strukturadan ibarat ; b) bul sistemanıń hár bir elementi arnawlı bir funktsiyanı orınlawı menen sistema turaqlılıǵındı saqlawǵa óz úlesin qosadı ; v) bul social strukturanıń ámel etiwi zárúr turaqlılıq hám sheriklikti támiyinleytuǵın jámiyet aǵzalarınıń qollap-quwatlawına tiykarlanadı.

Túrli mámleketler ilimpazları hesh bir kemshiliksiz iskerlik kórsetetuǵın hám basqarılatuǵın shólkemlerde de konfliktler payda bolıwına itibar qaratganlar. Bul jaǵday turaqlı konsensusni támiyinlewge ılayıq qanday da social sistema modeli bar ekenligine shubhalanishga alıp keldi. SHu menen birge konfliktlerge ósip ótetuǵın social qarama-qarsılıqlardıń tábiy anıqlıǵı hám nızamlı xarakter kásip etiwin esapqa alıw zárúr ekenligin túsiniw de bekkemlenip bardı. Nátiyjede XX ásirdiń 50-jıllarında AQSH, Germaniya, Frantsiya hám qatar batıs mámleketlerinde konflikttiń házirgi zaman kontseptsiyaları qáliplesti hám keń tarqaldı.

Konfliktlerdiń ulıwma teoriyası dep atalǵan kontseptsiyaǵa amerikalıq sotsiolog hám ekonomist Kennet Boulding tiykar salǵan. Ol da konfliktler balshıq jerde dús keliwi, adamlar ózine uqsaǵanlarǵa salıstırǵanda turaqlı dushpanlıq etiwge hám gúres aparıwǵa umtılısların kórsetip, zorlıq isletiw eskalatsiyasi insan tábiyaatında jatadı dep bilgen. Usı menen birge konfliktler ulıwma ayrıqshalıqlar menen payda boladı hám rawajlanadı, birden-bir elementler arqalı kórinetuǵın boladı dep kórsetken hám de olardı social sharayatlardan ajıratıp bolmaslıǵın, olardıń aldın alıw hám engish múmkinligin aytıp ótken.

Konflikttiń házirgi zaman kontseptsiyalarında adamlardıń hár qanday háreketleri, sonday-aq, konfliktli háreketleri de social mánis kásip etiwi, olardıń ol yamasa bul dárejede social ortalıq menen baylanıslılıǵı haqqında pikir bar. Konfliktti, onıń sebebin, kórinetuǵın bolıw tarawı hám formasın, tártipke salıw usılın tek ǵana jámiyet, ásirese, insan tábiyaatın, social munasábetler mánisin hám insanlardıń óz-ara munasábetlerge kirisiw nizamlıqların tereń ańǵarıw tiykarında túsiniw múmkin.