3. Метаназарий билим.
Илмий
билим
тузилмасида
эмпирик ва назарий даражалардан
ташқари
учинчи,
улар
билан
таққосланганда янада умумийроқ
бўлган – метаназарий даражага ҳам
диққат қилиш зарур. У икки кичик
даражадан ташкил топади:
1) Умумилмий билимлар.
2) Фаннинг
фалсафий
асосланиши.
Бу
кичик
даражалар
ҳар
бирининг табиати қандай ва уларнинг бажарадиган функциялари нимадан
иборат? Метаназарий билим биз юқорида кўриб чиққан илмий билимнинг
назарий ва эмпирик даражалари билан қандай боғланаган?
Билимнинг умумилмий даражаси қуйидаги асосий унсурлардан ташкил
топган:
1) Дунёнинг умумилмий даражаси.
2) Умумилмий методологик, мантиқий ва аксиологик принциплар.
Билимнинг метаилмий даражаси табиий ва ижтимоий фанлардагина эмас,
математикада ҳам муҳим аҳамиятга эга. Математикада у ҳатто мустақил фан
кўринишида мавжуд: математика ва металогика. Математик ва мантиқий
назарияларнинг зиддиятсизлиги, тўлалиги, аксиомаларнинг мустақиллиги,
исботланганлиги, яратувчанлиги масалалари уларнинг предметини ташкил
этади.Табиий-илмий ва ижтимоий-гуманитар фанларда эса метаназарий
даражада дунё манзарасининг ўзларига мос кўринишда, шунингдек умумилмий
ва фалсафий принциплар кўринишида мавжуд бўлади. Таъкидлаш зарурки,
ҳозирги замон фанларида мазмунан ягона барча илмий билимлар учун бир хил
бўлган метаназарий билим йўқ. Метаназарий билимлар ҳар доим
конкретлашган ва илмий назарияларнинг хусусиятларига боғлиқ ҳолда бўлади.
2.3.
Ижод – янги қадриятларни яратиш омили
Ижод – бу субъектнинг тафаккури, ақли ва идроки назорат қилувчи,
тартибга солувчи, йўналтирувчи, шу билан бирга ижтимоий амалиётга мувофиқ
равишда муттасил ўзгариб борувчи объектив оламнинг субъект онгидаги фаол
инъикосидир.
Do'stlaringiz bilan baham: |
