Таниқли олим Нигина Шермухаммедованинг фикрича, ижод бу фақат
илмий фаолият маҳсули эмас. Балки ғайритабиий аҳамият касб этган фикр –
мулоҳаза ва фаолият натижасидир.
Биринчидан, ижодга
илоҳийлик, яъни
космоснинг туғилиши
(яратилиши) сифатида
баҳо берилган.
Иккинчидан, унга инсон
меҳнат фаолияти
натижаси, деб қараш
шаклланган.
Фан тарихида ижод
муаммоси антик
хусусиятининг намоён
бўлиши
Шеллинг фикрича, ижодга сирлилик хос: “Ёзувчилар, шоирлар,
мусаввирлар ижод жараёни қандай рўй беришини тушунтириб
бера олишмайди ва бу билан фахрланишади ҳам. Худди ўша
мутлақ ақл – Худонинг хоҳиши ва руҳи ёрдамида ижод жараёни
онг назороатидан кутулади. Натижада “илҳом париси” деб
аталадиган сирли, онгсиз ижодий куч руҳ учун бадиий
яратувчилик вазифасини бажаришга киришади”
Ижод, хусусан, унинг энг юқори шакли бўлган илмий ижоднинг
муҳим шарти – олимнинг ўз-ўзини англашида ёрқин намоён
бўлади.
Ницше “Ижод бу касбий маънода эмас, балки хаётий маънода
одам – ўзининг ҳаётини ўйлаб олиб борадиган, ўз ишига гўзаллик
ва маҳорат беришга интилган, ҳайвоний эҳтиёж ва ҳайвоний
эгоизмдан юқори бўлишга интилиш жараёнидир” деб ёзади.
42
Do'stlaringiz bilan baham: |
