R. X. Maksudov

[
2
.
12
]
[2.13]
a]r = 
= — = 150MPa.
UL 
2
25

---

2.Bitta bo‘ltga ta’sir qiluvchi kuch.
F = —= — =6.875kN.
8
3.Rezervuar qopqog‘ini germetik ravishda mahkamlash uchun poronit 
materialidagi qistirma qo‘yilgan. Xavfsizlik koeffitsiyentini 
K= 1.75, 
X= 0.45 qabul qilamiz.
B o‘ltlarni mahkamlash uchun sarflangan boshlang'ich kuch.
Aniqlangan qiymatini 2.1 jadval bo‘yicha yaxlitlab qadami P = 1.75mm, 
b o ‘lgan rezba qabul qilamiz, dx = 10.36 > 9.96mm shart bajariladi.
4-xol.a) Bo‘lt bilan detal o ‘rtasida bo‘shliq b o ‘lib, tashqi kuch 
detallar o ‘rtasidagi ishqalanish tufayli muvozanatlanadi. 2.19-rasm 
BoMtga ta ’sir qiluvchi kuchning qiymati
Bunda: F-tashqi kuch,N; K =1,4-2-extiyotlik koeffitsiyenti; f-kesim lar 
soni; / - 0,15-0,2 detallar o ‘rtasidagi ishqalanish koeffitsiyenti; z- 
bo‘ltlar soni.
Birikmani mahkamlash jarayonida b o l t sterjeni cho'zilish va 
buralishga ishlaydi, shuning uchun hisobiy kuch
BoMtning hisobiy diametrini 2.10- formula yordam ida aniqlanadi.
F0= K (l-x)F = 1.75(1- 0.45) 6.875 = 6.62 kN
4.B o‘ltlarni mahkamlash uchun kerakli hisobiy kuch
Y\ = 1.3F0 + x F = 1.3 6.62 + 0.45l6.875 = 11.7kN
5.B o‘ltning hisobiy diametri
[2.14]
T ^
2.19-rasm.
2.20-rasm.
26

---

b) Bo‘lt sterjeni birikm ada bolshliqsiz o ‘matilgan 2.16-rasm bunda 
sterjen diametri kesilishga tekshirilib aniqlanadi, y a ’ni
d =
4F mm. 
[2.15]
mz[r
Bunda: /-kesim lar soni, r- b o ‘ltlar soni; [r]A-ruxsat etilgan kesimlardagi 
kuchlanish
[rL=(0,2...0,3)ff„ 
[2.16]
Masala: Ikkita bo‘lt yordamida mahkamlangan birikmaga F =2.8kN 
kuch ta ’sir qilmoqda. B o it 20 markali po‘lat materialidan tayyorlangan, 
mustahkamligi 4.6 klass. M ahkamlash nazorat qilinmaydi. Bo‘ltlaming 
diametri aniqlansin.