Radio qabul qilgich

Radio qabul qilgich (qisqartirilgan nomi - qabul qilgich, ogʻz. - radio) - antennaga ulangan va radio qilish, ya’ni signallarni radio to’lqindan ajratish uchun ishlatiladigan qurilma.
Radio qabul qiluvchi uskuna deganda antenna bilan jihozlangan radio qabul qilgich, shuningdek, qabul qilingan ma’lumotlarni qayta ishlash va kerakli shaklda (vizual, ovozli, bosma matn shaklida va boshqalar) takrorlash vositalari tushuniladi. Koʻp hollarda antenna va takrorlash vositalari tizimli ravishda radio qabul qiluvchining bir qismidir. Radio qabul qilish moslamasi antenna yordamida radio toʻlqinlarini fazoviy va qutblantiruvchi tanlashni va ularni elektr radio signallariga (kuchlanish, oqim) aylantirishni, chastotani oʻzgartirish, qabul qiluvchi antennaning chiqishida harakat qiladigan va qabul foydali signal bilan chastotaga toʻgʻri kelmaydigan boshqa (xalaqit beradigan) signallar va shovqinlar toʻplamidan foydali radio signalni ajratish, kuchaytirish, foydali radio signalni undagi ma’lumotlardan foydalanishga imkon beradigan shaklga oʻtkazishni amalga oshiradi.Rasmiy ravishda, radio qabul qiluvchilar radiostantsiyalarga kiradi, garchi bunday tasnif amalda kamdan-kam uchraydi.
Radio qabul qiluvchilarning tasnifi
Radio qabul qiluvchi uskunalar quyidagi xususiyatlariga koʻra boʻlinadi:

• 
  asosiy vazifasi boʻyicha: radioeshittirish, televidenie, aloqa, yoʻnalishni aniqlash (pelengatsion), radiolokatsiya, radio boshqaruv tizimlari uchun, oʻlchash va boshqalar;
  
• 
  ish turi boʻyicha: radiotelegraf, radiotelefon, fototelegraf va boshqalar;
  
• 
  Aloqa kanalida qoʻllaniladigan modulyatsiya turi boʻyicha: amplituda, chastota, faza, bir polosali (turli xil), impulsli (turli xil);
  
• 
  Xalqaro radio maslahat qoʻmitasi (XRMQ) tavsiyalariga koʻra, qabul qilingan toʻlqinlar diapazoni boʻyicha:
  
  • 
    miriametrli toʻlqinlari - 100-10 km, (3 kGts-30 kGts), SDV (oʻta uzun toʻlqinlar)
    
  • 
    kilometrli toʻlqinlar - 10-1 km, (30 kGts -300 kGts), DV (uzun toʻlqinlar)
    
  • 
    gektometrli toʻlqinlar - 1000-100 m, (300 kGts -3 MGts), SV (oʻrta toʻlqinlar)
    
  • 
    dekametrli toʻlqinlar - 100-10 m, (3 MGts-30 MGts), KV (qisqa toʻlqinlar)
    
  • 
    metrli toʻlqinlar - 10-1 m, (30 MGts-300 MGts), UKV (oʻta qisqa toʻlqinlar)
    
  • 
    detsimetrli toʻlqinlar - 100-10 sm, (300 MGts-3 GGts), DMV (detsimetrli toʻlqinlar)
    
  • 
    santimetrli toʻlqinlar - 10-1 sm, (3 GGts -30 GGts), CMV (santimetrli toʻlqinlar)
    
  • 
    millimetrli toʻlqinlar - 10-1 mm, (30 GGts -300 GGts), MMV (millimetrli toʻlqinlar)
    
  • 
    barcha radioeshittirish diapazonlarini (DV, SV, KV, UKV) oʻz ichiga olgan qabul qilgich barcha toʻlqinlarda ishlaydigan deb ataladi.
    
• 
  qabul qilish yoʻlini qurish printsipiga koʻra: detektorli, toʻgʻridan-toʻgʻri kuchaytiradigan, toʻgʻridan-toʻgʻri qayta shakllantiradigan, regenerativ, o’ta-regeneratorlar, bir karralik, ikki karralik yoki koʻp karralik chastotalarni qayta shakllantira oladigan supergeterodin;
  
• 
  signalni qayta ishlash usuli boʻyicha: analog va raqamli;
  
• 
  qoʻllaniladigan element bazasi boʻyicha: kristall detektorda, lampali, chiroqda, tranzistorda, mikrosxemalarda;
  
• 
  bajarish boʻyicha: avtonom va oʻrnatilgan (boshqa qurilmalarning bir qismi sifatida);
  
• 
  oʻrnatish joyi boʻyicha: statsionar, bortli, portativ;
  
• 
  ta’minoti usuli boʻyicha: tarmoq, avtonom yoki universal.