Радиотехник тизимлар назарияси асослари

 - h l n C ;
t = t0 bo‘lganda N = N0; lnN  = lnC = \nN0; N  = N0 = C
N _
n 
N0 ~ 
N = No
e~*' • 
(3 
-:1
 -2)
(3.1.2) 
formula rad io ak tiv yem irilish qonuni deyiladi. Bu qonunga 
ko‘ra, radioaktiv yadroning modda miqdori vaqt o ‘tishi bilan eksponensial 
ravishda kamayib boradi. Formula istalgan vaqt momentida yemirilish 
ehtimoligini aniqlashi mumkin. Lekin (3.1.2) formula orqali radioaktiv 
yadrolarning yemirilish intensivliklarini bevosita taqqoslab bo‘lmaydi, u 
aniq fizik m a’noga ega emas. Shu maqsadda yarim yemirilish tushunchasi
68
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

kiritilgan. Yarim yemirilish davri shunday vaqtki, bu davr ichida dastlabki 
radioaktivlik yadro soni ikki marta kamayadi.
U holda (3.1.2) ifodani yoza olamiz:
N-± = N ae-xr,r-
-ATU
ln 2 = 
AT,
1
/
2
’
^
In2 
0,693
T- =
~ — r
- ( 3-L3)
(3.1.3) 
ifoda yarim yemirilish davri bilan yemirilish doimiysi orasidagi 
bog‘lanishni ifodalaydi.
R adioaktivlikyanao‘rtachayashash vaqti deb ataluvchi r kattalikbilan 
ham xarakterlanadi. Biror 
t vaqt momentida yemirilmay qolgan yadrolarning 
yashash vaqti 
t dan katta bo‘ladi. Shu vaqt momentiga qadar yemirilgan 
yadrolar esa 
t dan kechik yoki unga teng yashash vaqtiga ega. Bunday 
yadrolar soni
dN(t) = X N(t)dt = X N 0e - i,dt.
0 ‘rtacha yashash vaqti
\tdN(t) 
jXN0te~;jdt 
r = r = -2---------= -2--------------
' 
*- 
X
\dN(t) 
J X N ^ d t
0 
0
£
XN0 \te->Jdt
___ 0______
X
XN0 \e hdt 
0
- - e ~ * t \ + -  f e-;'dt 
X 
'o X •»
1
----
e
X
x
-M\
0
1