Рахбарлик маҳоратининг асосий компонентлари ва педагогик техника

5. Plastmassalarni ko’p marta takrorlanadigan egilishga sinash

• 5. Plastmassalarni ko’p marta takrorlanadigan egilishga sinash
• Bu ko’pincha elastik polimer materiallar ko’p marta takrorlanadigan o’zgaruvchan yuklar ta’siri ostida bo’ladi. O’zgaruvchan yuklar ta’siri ostida hosil bo’ladigan darzning kattalashuvi natijasida plastmassa materialning buzilib borishi toliqish deb ataladi. Bu hossa maxsus uskunada aniqlanadi.
• 2.6. Zarbiy qovushqoqlikni Dinstat tipli asbobda aniqlash
• Bunda o’lchamlari kichik bo’lgan namunalar ishlatiladi. Undan tashqari bu asbob yordamida plastmassa namunalarini statik egilishga ham sinash mumkin.
• 2.7. Qisqa muddatli nagruzka ostida deformatsiyalanishga sinash
• Plastmassa buyumlarning deformatsiyalanishi, ya’ni ularning shakl va o’lchamlarini tashqi kuch ta’sirida yoki kuchlanish sababli o’zgarishi ularning ekspluatatsion hossalarini aniqlovchi asosiy faktlardan biridir. Deformatsion hossalarni e’tiborga olmay, u yoki bu buyumni tayyorlash uchun - shakllash materialni to’g’ri tanlash mumkin emas.

• Elastiklik modulini aniqlash
• Elastiklik moduli (E) materialning deformatsiyaga qanday qarshilik ko’rsata olishini ifodalaydi. Elastiklik moduli miqdori tajriba yo’li bilan aniqlanadi.
• Bosim ostida quyilgan va ekstruziya usuli bilan olingan namunalarda elastiklik moduli cho’zilish deformatsiyasi yordamida, presslab olingan namunalarda esa egilish deformatsiyasi orqali aniqlanadi.
• 2.9. Qattiqlikni aniqlash
• Plastmassaning qattiqligi unga juda qattiq boshqa bir materialning botish chuqurligi bilan o’lchanadi.
• Qattiqlik materialning mexanik hossalaridan biridir. Plastmassalar uchun bu ko’rsatkich metallarga qaraganda bir necha marta kam.
• Termoreaktiv smolalar asosida tayyorlangan materiallar eng yuqori qattiqlikka ega materiallardir. Polietilen, eng kichik qattiqlik ko’rsatkichiga ega. Demak, polimerlarning qattiqligi va elastiklik moduli orasida ma’lum munosabat bor.