Rahimov rahmatulla safarboyevich fan: sotsiologiya tarixi mavzu: G. Blumerning ramziy interaksionizmi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI

ALISHER NAVOIY NOMIDAGI
TOSHKENT DAVLAT O‘ZBEK TILI VA ADABIYOTI UNIVERSITETI




IJTIMOIY-GUMANITAR FANLAR VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI FAKULTETI SOTSIOLOGIYA 101-GURUH TALABASI

RAHIMOV RAHMATULLA SAFARBOYEVICH
FAN: SOTSIOLOGIYA TARIXI

MAVZU: G.BLUMERNING RAMZIY INTERAKSIONIZMI

MUSTAQIL ISH

TEKSHIRUVCHI: JIYANMURATOVA.G


TOSHKENT-2023
MUNDARIJA
Mundarija…………………………………………………………….. 3
Kirish…………………………………………………………………... 4
Asosiy qism…………………………………………………………..... 5
Blumerning tanqidlari………………………………………………... 8
Xulosa…………………………………………………………………. 12
Adabiyotlar ro‘yxati………...…………………………………………13

KIRISH

Sotsiologiya tarixiga nazar tashlaydigan bo‘lsak ramziy interaksionizmni Gerbert Blumersiz tassavur qilish biroz mushkul va xato desak ham bo‘ladi. Chunki G.Blumer ham boshqa sotsiologlar kabi o‘z qarashlari va uslublarini ko‘rsatib o‘tgan. “Ramziy interaksionizm” yoki (kengroq) sotsiologiyadagi “tushunish” an'analariga bag'ishlangan asarlarda Blumerning nomi J.Mid, CH.Kuli, Tomas ismlari bilan ajralmas qatorga kiradi va bu uning tarixiy sotsiologiyadagi haqiqiy o‘rnini biroz o‘zgartirgandek bo‘ladi. Ramziy interaksionizm” odatda juda izchil va bir xil oqim sifatida taqdim etadi. Bloomer o‘zini Midning soyasida - uning vorisi, shogirdi, tizimlashtiruvchisi va boshqalar rolida ko‘rinib qoladi. O‘zbek tilida Blumer alohida va mustaqil shaxs sifatida qaraladigan nashrlar juda kam. Uning asarlarining nashr qilingan tarjimalari ham juda kam sonlidir. Blumer biz uchun “qora quti” bo'lib qolmoqda va nihoyat bu “qora quti”ni ochish vaqti keldi. Blumer o‘ziga xos va qiziqarli sotsiolog bo‘lib, u bugun ehtiyotkorlik bilan va shov-shuvsiz qayta o'qishga loyiqdir. Shu maqsadda, ularni kengroq va tizimli kontekstda ko‘rishga imkon berish uchun ushbu xarakteridagi bir qator matnlar bilan ko‘rib o‘tamiz.

Gerbert Blumer 1900-yil 7-martda Missuri shtatida tadbirkor oilasida tug‘ilgan. U yerda bolaligini o‘tkazadi. Otasining biznesini yo‘q qilgan yong'in Gerbertni maktabni tashlab ketishga majbur qildi. U hech qachon o‘rta maktab diplomini olmagan. Tabiatan Blumer “perfektsionist” edi. Buning oqibatlaridan biri uning unumdorligining nisbatan pastligi edi: uning merosi (o‘limidan keyin nashr etilgan sanoatlashtirish kitobidan tashqari) kichik maqolalarning ixcham korpusidir. G.Blumer boshqalar ahamiyatsiz deb hisoblaydigan qo‘lyozmalarni mukammallikka yetkazmaguncha nashr etishdan bosh tortardi. Xuddi shu narsaning yana bir natijasi uning o‘zi nazariyaga hurmat bilan munosabatda bo‘lib, unga “shunchalik yuqori standartlar” qo'yadi. Blumer bilan bog'liq holda, o‘ziga xos muammo yuzaga keladi. “Ramziy interaksionizm” iborasi Blumerning o‘z terminologik ixtirosidir. U birinchi marta o'zining "Ijtimoiy psixologiya" (1937) maqolasida ishlatilgan va uning o‘zi Mid asosida ishlab chiqilgan nazariy nuqtai nazarga nisbatan ishlatilgan. Shunday qilib, Blumerga ushbu belgiga ustunlik berish va uning sotsiologik kontseptsiyasini so'zning tor va to'g'ri ma'nosida "ramziy interaksionizm" deb atash maqsadga muvofiqdir. Shu oʻrinda shuni qoʻshimcha qilish mumkinki, Mead hech qachon bu iborani ishlatmagan, oʻzining ijtimoiy-psixologik yondashuvini “ijtimoiy bixeviorizm” deb atagan va Blumerning Mid gʻoyalarini yoʻqotish usuli mantiqiy yoki faktik (tarixiy) ayni yagona emas.