Raman spektroskopiyasi

Raman sochilish va infraqizil spektroskopiyani taqqoslash

Raman spektroskopiyasida bog tebranishlari faol bo'lib, bunda bog'ning qutblanish qobiliyati (a) o'zgaradi. IQ spektroskopiyasida esa bog'lanishning dipol momenti (μ) o'zgaradi.

CO2 molekulasining tebranishlari

IQ spektroskopiyasi va Raman sochilishi bir-birini to'ldiruvchi usullardir! Bog‘ tebranishlari ikkala spektrda ham namoyon bo'ladi, lekin har xil intensivlik bilan
bog'ning qutblanishi (a) o'zgaradi
RS faol
dipol momenti (μ) o'zgarmaydi
IQ faol emas
simmetrik valent tebranishlar
asimmetrik valent tebranishlar
bog'ning qutblanishi (a) o'zgarmaydi
RS faol emas
dipol momenti (μ) o'zgaradi IQ faol

RS yaratilish tarihi. Nurning sochilishi (tarqalishi)

• Yorug'likning sochilishi - yorug'likning moddada tarqalish yo'nalishiga ta'sir qiluvchi va yorug'lik to'lqin uzunligini o'zgartirishi mumkin bo'lgan fizik hodisalar (yorug’likning qaytishi, sinishi, diffraktsiya va boshqalar) yig'indisidir.

• Nurning sochilishi (tarqalishi) turlari:
• 1. elastik Reley sochilish - yorug'lik to'lqin uzunligini o'zgartirmasdan;
• 2. noelastik Raman sochilish - yorug'lik to'lqin uzunligining o'zgarishi bilan.
• J. V.S. Reley (1842-1919) - ingliz fizigi.
• C. V. Raman (1888-1970) - hind fizigi.

Nurning sochilishini ham nazariy, ham amaliy tеkshirilganda tushayotgan va sochilgan nurlarning chastotasini bir xil, dеb hisoblab kеldik. Lеkin shu sohada ishlagan olimlar XX asrning birinchi yarmida muhitda sochilgan nurning spеktri ma'lum sabablarga ko’ra albatta o’zgarishi kеrak, dеgan qarorga kеlishadi.

Elastik sochilish. Reley tenglamasi

• φ - molekulaning elektr dipoliga nisbatan
• yorug'likning tarqalish burchagi;
• r - sochilgan nur bosib o'tgan masofa;
• λ - yorug'likning to'lqin uzunligi.
• Reley tenglamasining oqibatlari:

- sochilish molekulalarning qutblanuvchanligi kvadratiga to'g'ri proportsional;