Raqamli iqtisodiyot” fakulteti “Iqtisodiyotda matematik metodlar” kafedrasi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT DAVLAT IQTISODIYOT UNIVERSITETI
“Raqamli iqtisodiyot” fakulteti
“Iqtisodiyotda matematik metodlar” kafedrasi

“Ro‘yxatga olindi” “Ro‘yxatga olindi”

“Raqamli iqtisodiyot” fakulteti “Iqtisodiyotda matematik metodlar” kafedrasi
________________ _________________
“____” ___________ 2022 y. “___” ____________2022 y.

“Iqtisodiy-matematik usullar va modellar” fanidan

“TRANSPORT MASALASINI YECHISH USULLARI”
mavzusidagi


KURS ISHI
Kurs ishini tayyorladi: «Ekonometrika» yo‘nalishi 3-kurs EKR-51 guruhi talabasi
Qosimova Maftuna
Ilmiy rahbar: ________________________________
Kurs ishi himoyasi bo‘yicha hay’at a’zolari: kaf.mud. A.Ishnazarov
ass. Toshpulov Bekzod
ass. Jo‘rayeva Umida


Himoya natijasi: “____” _____________ “_____”__________2022 y.


Toshkent –2022
MUNDARIJA
KIRISH……………………………………………………………………………....3
I-BOB. Iqtisodiyotda transport masalasini samarali qo’llash

1. 
   Iqtisodiyotda transport masalasiga keltiriladigan masalalar…………………5
   
2. 
   Transport masalasini iqtisodiy qo’yilishi va kriteriy bo’yicha turlari………..7
   
3. 
   Тransport masalasining matritsaviy va matematik modelning tuzilishi……..9
   
4. 
   Ko’p bosqichli transport masalasining yoyilgan iqtisodiy-matematik modeli……………………………………………………………………………………..13
   

II-BOB. Transport masalasining boshlang’ich tayanch yechimini topishning nazariy-uslubiy usullari
2.1) Transport masalasini potensiallar usuli bilan yechish va uning algoritmi…………………………………………………………………………………...16
2.2) Ochiq modelli transport masalasining ishlanish yo’li…………………………21
2.3) Xosmas transport masalasi va uni yechish uchun  usul………………………22
Xulosa va takliflar…………………..………………………………………………32
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati…………………………………………...…….33


KIRISH
Mamlakatimizni 2017 — 2021-yillarda rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasi¹ doirasida o‘tgan davr mobaynida davlat va jamiyat hayotining barcha sohalarini tubdan isloh etishga qaratilgan 300 ga yaqin qonun, 4 mingdan ziyod O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti qarorlari qabul qilindi.
Shuningdek, inson huquqlarini ta’minlash, davlat organlarining hisobdorligi va ochiqligini kuchaytirish hamda fuqarolik jamiyati institutlari, ommaviy axborot vositalarining roli, aholi va jamoat birlashmalarining siyosiy faolligini oshirish bo‘yicha tizimli ishlar amalga oshirildi.
Milliy iqtisodiyotni isloh qilish borasida tashqi savdo, soliq va moliya siyosatini liberallashtirish, tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash va xususiy mulk daxlsizligini kafolatlash, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini chuqur qayta ishlashni tashkil etish hamda hududlarni jadal rivojlantirishni ta’minlash bo‘yicha ta’sirchan choralar ko‘rildi.
Fuqarolarning ijtimoiy himoyasini kuchaytirish va kambag‘allikni qisqartirish davlat siyosatining ustuvor yo‘nalishi sifatida belgilanib, aholini yangi ish o‘rinlari va kafolatli daromad manbai, malakali tibbiy va ta’lim xizmatlari, munosib yashash sharoitlari bilan ta’minlash sifat jihatidan yangi bosqichga ko‘tarildi.
So‘nggi besh yillik islohotlarning natijasida mamlakatimizda Yangi O‘zbekistonni barpo etishning zarur siyosiy-huquqiy, ijtimoiy-iqtisodiy va ilmiy-ma’rifiy asoslari yaratildi.
O'zbekiston Respublikasida bozor munosabatlariga o‘tilayotgan hozirgi davrda yer tuzish masalalarini talab darajasida yechishga katta ahamiyat berilmoqda. Bu borada axborotlar bog‘liqligiga ega bo'lgan masalalami yechishni takomillashtirish uchun yer tuzish loyihalarining sifatini oshirish, yer tuzish va yerdan foydalanish, yer kadastri masalalarini tezlik bilan yechish uchun zamonaviy kompyuterlardan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Shuning uchun yer tuzish fakulteti talabalariga, magistrantlar, malaka oshirish fakulteti tinglovchilariga iqtisodiy-matematik modellashtirish asoslarini o'rganish va o‘igangan bilimlarini tajribada sinab ko‘rish katta ahamiyatga ega. Ushbu o'quv qo‘llanmaga quyidagi masalalar kiritilgan: -katta hajmda kelayotgan axborotlami iqtisodiy-matematik usullar yordamida qayta ishlay olish va ulami tahlil qilish bilimlarini egallash va bu bilimlami yer tuzishda qo'llay bilish; -yer maydonlarini va ishlab chiqarishni tashkil qilishning samaradorligini oshirishning yangi rezervlarini topishda, yer tuzish masalalarini cheklangan resurslar sharoitida ekstremal yechimlarini topishga yordam beruvchi optimizatsiya usullami o'rganish; -yer tuzish loyihalarini va sxemalarini ishlab chiqishda, yerdan oqilona foydalanishni tashkil qilish bilan bog'liq bo'lgan iqtisodiy jarayonlarni mustaqil modellashtirish bilimlarini egallash; - iqtisodiy-statistik modellashtirish va ishlab chiqarish fimksiyalari orqali modelning o'rganilayotgan jarayonga mos kelish darajasini baholashni turli ko'rsatkichlaridan foydalanish orqali (korrelyatsiya koeffitsiyenti, determinatsiya koeffitsiyenti va boshqalar) amalga oshirishni o'tganish. - yeiga egalik qilishning optimal oichamirii aniqlashning iqtisodiy-matematik modellashtirishni o'rganish. Hoziigi vaqtda o'zining sohasida matematik modellashtirish usullarini qo'llovchi yer tuzuvchi, tizimli dasturiy ta’minotlar va standart dasturiy vositaLar hamda amaliy dastur paketlaridan foydalana bilishlari kerak. Mana shu barcha vositalaiga ega bo'la turib, zamonaviy kompyuter texnikasi imkoniyatlaridan foydalangandagina yemi muxofazalash va undan ratsional foydalanishni tashkil qilish bo'yicha eng yaxshi yechimlami tezlik bilan olish mumkin. Qo'llanmada taklif qilinayotgan usul va vositalar yer tuzish masalalarini yechishning sifat va samaradorligini oshiradi.