Raqobat va monopoliya. Narxlarning mohiyati va shakllanish xususiyatlari

Monopolistik raqobatli tarmoqlarda ishlab chiqarish hajmi va narxning aniqlanishi.

Sof raqobatli tarmoq (xizmat) da narxning tashkil topish xususiyatlari:

• 
  Narx yalpi talab va yalpi taklif ta`siri ostida shakllanadi.
  
• 
  Alohida ishlab chiqaruvchi (sotuvchi) lar bozor narxlariga va sotish hajmiga ta`sir ko`rsata olamaydi.
  
• 
  Yalpi talab va yalpi taklifda ro`y berib turadigan nisbatan katta o`zgarishlar bozor narxlari va sotish hajmini o`zgartiradi.
  
• 
  Tarmoqqa kirish uchin to`siqlar mavjud bo`lmasligi sababli narxlar nisbatan beqaror hisoblanadi.
  

• 
  Ishlab chiqarish miqyosini keltirib chiqaradigan to`siqlar (iqtisodiy, moliyaviy, texnologik va boshqa).
  
• 
  Qonuniy to`siqlar (patent va litenziyalar kabi).
  
• 
  Tabiiy monopoliyalar tabiati taqozo qiladigan to`siqlar.
  
• 
  G`irrom raqobat usullaridan foydalanish.
  
• 
  Xom ashyoning muhim turlariga xususiy mulkchilik.
  

Sof monopoliya sharoitida tarmoqqa kirish uchun to`siqlarning asosiy turlari.

Davlatning narx siyosati- bozor iqtisodiyotiga o`tish sharoitida narxlarni erkinlashtirish va milliy bozor narxlarini jahon bozori narxlariga yaqinlashtirishga qaratiladi.

• 
  Narxlarni birdaniga qo`yib yuborish ;
  
• 
  Narlar o`sishini sun`iy ravishda ta`xtatib qo`yish;
  
• 
  Narxlarni davlat tomonidan tartibga solish va nazorat qilishni ma`lum darajada saqlab qolish;
  
• 
  Narxlarni asta – sekinlik bilan va bosqichma- bosqich erkinlashtirish.