Raximov X. “Valeologiya asoslari”


Alkogolizmga qarshi kurash


Download 0.84 Mb.
Pdf ko'rish
bet30/49
Sana13.04.2023
Hajmi0.84 Mb.
#1353695
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   49
Bog'liq
valeologiya asoslari

Alkogolizmga qarshi kurash. 
 
Tabiy savol beriladi? Qachonlardir alkogolizmga qarshi kurash olib 
borilganmi: bunga ishonch bilan ha deb javob berish mumkin. 
Ichkillikbozlikka qarshi dastlabki qonunlar juda qadim zamonda bizning 
eramizdan avval qabul qilingan. Bu qonunlardan biri shox Xammurapi tomonidan 
chiqarilgan. Bu qonunda shunday deyilgan “Vino sotuvchi ichkilikbozlar bilan 
xonada janjal ko’tarsa, ularni tartibga chaqirish xonasiga olib kirmasa u javobgarlikka 
tortiladi va o’lim jazosiga xukm qilinadi. 
Bizning eramizdan avval 1220 yilda Xitoy imperatori Vu Veng mast odam 
otilishga xukm etilishi haqida qonun qabul qilingan. Qadimgi Gretsiya xramlarini 
asrovchilar va yashovchilar spirtli ichimliklar sotiladigan yerga kirishlari man etilgan, 
aks holda ularni olovda yondirishgan. Spartada yoshlarni salomatligi haqida 
qayg’urishgan, ularni mastvozlikdan himoya qilishgan. Rimliklarning qonuniga 
binoan 30 yoshgacha ichish man etilgan chunki, shu davrda odam voyaga yetadi, oila 
quradi. To’y va marosimlarda kelin kiyovga vino berilmagan. U zamonning yuqori 
tarbiyali kishilarni mastlikni zarar haqida ogoxlantirishgan. Arestotel va Gippokratlar 
mastlik ixtiyoriy tentaklik, aqlsizlik deb bilganlar. “Pyanistadan pyanista dunyoga 
keladi” deyilgan. Xitoyda juda piyanista odamni o’lim jazosiga buyurilgan. 
Hindistonda pyanista odamning og’ziga qaynagan vino quyilgan. Angliyada pyanista 
odamlarga latta boylab unga pyanista deb yozib qo’yilgan. Shvetsiyada ichkilikbozni 
boshini kesishgan. Birlashgan Arab davlatida, Emiratlarda alkogolik ichimliklarni 
ichish butunlay taqiqlangan. Spirtli ichimlik ichgan musulmon 40 darra urilgan. 
Musulmon bo’lgan 750 funsterling jarima solingan. 
Chet elliklar ichsa 3 oydan 6 oygacha qamoqqa, ichimlik sotganlarga bir 
yilgach qamoq jazosi qo’llangan. Rossiyada birinchi marta ichkilik bozlikkka qarshi 
choralar ko’rilgan. 1652 yilda 1 xaftada 4 marta spirtlik ichimlik sotishga ruxsat 
berilgan. Petr 1 mas odamlarni tayoq bilan urdirgan chuqurga tushirgan. 
Ichkilikbozlik bilan qamalgan odamning bo’yniga (6 kg 800g) medal osib qo’yilgan. 
Bu medalga “pyanistaligi uchun” deb yozib qo’yilgan. Yuz yil avval Samara 
gubernasida qadimgi odat saqlangan edi. Pyanista odamga ruslar machitada duolar 
o’qish, xor bo’lib ashula aytish man etilgan. O’lgan odamni daryoga tashlab 
yuborishgan yoki o’rmonga tashlab qo’yishgan. 
XIX asrda Angliyada (1808) yilda birinchi marta alkogolga qarshi turli 
tashkilotlar tuziladi. XIX asrning 30 yillarida Ovropada xam alkogolga qarshi 
xarakatlar kuchayib ketadi. Germaniya, Irlandiyada xushyorlar jamiyati tuziladi. 1914 
yilda Shvetsiyada alkogolni faqat oila boshlig’i sotish haqida farmon qabul qilingan. 


43 
1917 yilda AQSH da ichmaslik haqida qonun qabul qilinadi. Lekin 1932 yilda 
bu qonun bekor qilinadi. 1919 yilda Rossiya territoriyasida spirtli ichimliklarni uyda 
tayyorlash, uni sotishni man etish haqida farmon qabul qilinadi. 1928 yilda 
alkogolizm bilan kurashish haqida farmon qabul qilinadi. 1972 yilda 
ichkilikbozlik va alkogolizmga qarshi kurashish haqida farmon qabul qilinadi. 1985 
yilda O’zbekiston Respublikasining Prezidiumi “Ichkilikbozlik va alkogolizmga 
qarshi kurashish va spirtli ichimliklarni uyda tayyorlashni oldini olish haqida” farmon 
qabul qilgandi. Bu farmonda jamoat joylarda spirtli ichimliklarni ichish man etilgan.
Voyaga yetmagan bolalarni ichkilikka o’rgatgan odamga yirik miqdorda jarima 
yoki 5 yil ozodlikdan maxrum etish ko’zda tutilgan.
Avtomobil xaydovchilar uni xaydayotganida ichgan bo’lsa katta jarima yoki 1 
yilda 3 yilgacha xaydash xuquqidan mahrum etiladi. Mast odamni transport 
xaydashga ruxsat bergan odamga 10 karra oylikdagi jarima solinadi. Agarda 
xaydovchi qayta mast xolda transportni boshqarsa bir yil ozodlikdan maxrum etiladi. 
Nazorat savollari. 
Zararli odatlarni kеlib chiqish tariхi sababi haqida ma’lumot bеring. 
Tamaki nos chеkishni kеlib chiqish tariхi. 
Tamaki tarkibidagi moddalar va ularni salomatlikka ta’siri haqida nima bilasiz? 
Tamaki chеkishni sog’liqqa zarari haqida nima bilasiz? 
Chеkishni oldini olish usullari. 
Alkogolizmni kеlib chiqishi va tarqalishi haqida nima bilasiz? 
Alkogolni ta’sir etuvchi moddalarga haqida ma’lumot bеring? 
Alkogolni organizmga ta’siri haqida nima bilasiz?

Download 0.84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   49




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling