Raximov X. “Valeologiya asoslari”

8. Polinorkomaniya nima? 
Foydalaniladigan adabiyotlar. 
1.E.A.Babayan, M.X.Gonopolskiy “Narkologiya” Tibbiyot oliygoxi talabalari uchun 
o’quv qo’llanma. 
2.Sh.A. Muratalibov "Psihologiyadan ma`lumotnoma". 
3.B.U.Yo’ldashev, Y.Z.Zulunov, M.M.Aliyev "Giyohvandlik umr kushandasi". 
4.S.S.Azizova "Farmakologiya" 
5.S.Qosimov "Giyohvandlik oqibati". 
6.A.Gabiani "Jar yoqasida giyohvandlik va giyohvandlar" 
7."Giyohvandlik profilaktikasi bo`yicha uslubiy qo`llanma"

---

52 
7-mavzu. Immunitet, OITS va OVI haqida ma’lumot. OITSni kelib chiqish 
tarixi, yuqish yo’llari va xafli guruhlar 
1. Organizmning immun tizimi haqida umumiy tushuncha. 
2. Immun tizimining markaziy va periferik organlari. 
3. Immunitet haqida tushuncha. 
4. OITS kelib chiqish tarixi, geografik tarqalishi, OIV-ni topilishi, biologik xossalari.
5. Infektsiya manbalari va yuqish yo’llari. 
6. Xafli guruhlar. 
7. OITS-ning rivojlanish mexanizmlari (patogenezi) va klinikasi. 
Organizmda immunologik funktsiyani to’qima va a’zolar hujayralarining 
ixtisoslashgan tizimi bajaradi. Bu yurak-qon tomir, ovqat hazm qilish, asab va boshqa 
tizimlar kabi maxsus tizimdir. Shunday qilib organizmning immunitet hosil qiluvchi 
tizimi-tana limfoid a’zolari va limfoid hujayralari to’plamining majmuasidir. Odamda 
uning umumiy og’irligi 1,5-2 kgga yaqin. Limfoid hujayra-larining umumiy miqdori 
1-trilonni tashkil etadi. Limfoid tizimi a’zolarining barchasi qon va limfa tomirlari 
to’ri yordamida o’zaro bog’lanib yaxlit tizimni tashkil qiladi. 
Bajaradigan ishi yoki tutgan o’rniga qarab immunoginez organlari markaziy va 
periferik immunoginez organlariga bo’linadi. Markaziy immunoginez organlarga 
ayrisimon bez va suyak ko’migi kirsa, periferik immunoginez organlariga mo’rtaklar, 
limfa tugunlari va ichki a’zolarning shiliq qavati ostida joylashgan limfoid 
to’qimalari kiradi. 
Antitelalar (zidjismlar)ni ishlab chiqishi va antigenga sezgir limfotsitlarni 
to’planishi limfoid tizimining periferik a’zolarida amalga oshadi, ularning rivojlanishi 
va fa’oliyati markaziy a’zolarga bog’liq.