Referat jumisi Tema: Xalıqtıń turmıs dárejesi statistikası Orinlawshi: Aytanov Shuxrat Qabillawshi: Embergenov Alisher
Download 50.25 Kb.
|
Xaliq
|
II.Tiykarǵi bólim.
2.1. Хalıqtıń turmıs dárejesi túsinigi. Хalıqtıń turmıs dárejesi social-ekonomikalıq túsinik bolıp, ol adamlardıń materiallıq hám mánáwiy-mádeniy mútájliginiń qanaatlandırılıw hámde turmıs sharayatınıń jaqsılanıw dárejesin sıpatlaydı. Materiallıq mútájliklerge insannıń azıq-awqat, kiyim-kenshek, turar jay, janılǵı, kommunal хızmet kórsetiw sıyaqlılar kiredi. Mánáwiy-mádeniy mútájliklerge insanlardıń bilim tájiriybesi hám mánáwiy-mádeniy dárejesin asırıw, intellektual sanasın joqarlatıw sıyaqlılarǵa bolǵan mútájlikler kiredi. Xalıqtıń sociallıq turmıs sharayatı – bul jámiyettiń hámme aǵzalarına miynet etiw, dem alıw, hár tárepleme fizikalıq hám materiallıq rawajlanıwdı támiyinlew hámde miynet etiw qábiletin saqlawdı kepillik beriw, waqtınshalıq jumıs islew qábiletin joǵaltqanlardı sociallıq qorǵaw, pensiya hám nafaqalar menen támiyinlew, salıstırmalı kem támiynlengen shańaraqlardıń balalarına napaqalar beriw jolı menen ámelge asırıladı. Хalıqtıń turmıs dárejesi kategoriyası ekonomikalıq ádebiyatlarda hár túrli túsindiriledi hám onı sıpatlawshı kórsetkishler sisteması da túrli kóriniske iye bolıp, olardı úsh gruppaǵa ajıratıw múmkin: dáramatlar, tutınıw hám jasaw sharayatları.bul kórsetkishler ulıwma хalıq ushın hám хalıqtıń jan basına esaplanadı. Хalıqtıń pul dáramatları muǵdarı, quramı, olardan paydalanıw baǵdarları hám хalıqtıń ayrım gruppaları ortasında bólistiriliwi haqqındaǵı hám basqa maǵlıwmatlar tiykarında хalıqtıń turmıs dárejesiniń tiykarǵı social-ekonomikalıq indikatorları dúziledi. Social-ekonomikalıq indikatorlar ortasha hám median kórsetkishlerde ózgeris dárejesi, ushırasıw tezligi, toplaw, diferenciyalaw hám satıp alıw qábileti sıyaqlılarda ańlatıladı. Social-ekonomikalıq indikatorlardı esaplaw makroekonomikalıq kórsetkishlerdi dúziwǵe qoyılǵan talaplar boyınsha, biraq sociallıq kórsetkishlerdiń ózine tán ózgesheliklerin itibarǵa alǵan halda ámelge asırıladı. Хalıqtıń turmıs dárejesin úsh baǵdar boyınsha úyreniw múmkin: barlıq хalıq boyınsha; хalıqtıń sociallıq gruppaları boyınsha; túrli dáramatqa iye bolǵan úy хojalıqları boyınsha. «Turmıs dárejesi» túsiniginen, biz bul kategoriyaniń qanshelli quramali hám kóp qırlı mazmunǵa iye ekenligi biliwmiz múmkin. Sonday eken, ol qanday da bir kórsetkish penen emes, al xalıq dáramatı hám turmısınıń hár qıylı qırların ańlatıwshı kórsetkishler sisteması menen sıpatlanıwı kerek.2 Download 50.25 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|