Referat mavzu: Korxonalarida asosiy fondlarni modernizatsiyalash asosida

---

1
DENOV TADBIRKORLIK VA PEDAGOGIKA INSTITUTI 
 
 
 
 
 
REFERAT
 
 
 
 
 
MAVZU: Korxonalarida asosiy fondlarni modernizatsiyalash asosida 
mehnatning fond bilan qurollanish holatini yaxshilash yo‘llari 
 
 
 
 
 
 

O’QUV YILI: 2022-2023 

---

2
 
MAVZU: KORXONALARIDA ASOSIY FONDLARNI 
MODERNIZATSIYALASH ASOSIDA MEHNATNING FOND BILAN 
QUROLLANISH HOLATINI YAXSHILASH YO‘LLARI 
Reja: 
1. Asosiy fondlarning iqtisodiy mohiyati va ahamiyati, tarkibi va tuzilishi 
2. Asosiy fondlarni baholash usullari 
3. Asosiy fondlarning eskirishi va amortizatsiyasi 
4. Asosiy fondlardan foydalanish ko'rsatkichlari. 
5. Ishlab chiqarish quvvatini hisoblash usullari. 
6. Ishlab chiqarish quvvatidan foydalanishniyaxshilash yo'llari 
Asosiy fondlarning iqtisodiy mohiyati va ahamiyati, tarkibi va tuzilishi 
 
Zamonaviy iqtisodiyot fani asosiy fondlarni ma'lum bir iste'mol qiymati 
ko'rinishida ijtimoiy mehnat asosida yaratiluvchi, ishlab chiqarishning moddiy- 
buyumlashgan material omillari qatoriga kiritadi. Hozirgi bozor sharoitlarida korxona 
kuchi va vositalari yordamida yaratilgan asosiy fondlar ishlab chiqarish quvvatlarini 
shakllantirish va ulardan foydalanishga faol ravishda ta'sir ko'rsatuvchi mulk 
hisoblanadi. Butun xalq xo'jaligi miqyosida asosiy fondlar mamlakatning milliy 
boyligini tashkil qiladi. 
Asosiy fondlar korxona ishlab chiqarish vositalarining bir qismi bo'lib, ishlab 
chiqarish jarayonida uzoq vaqt ishtirok etada va o'zining natural-moddiy holatini 
yo'qotmaydi hamda o'z qiymatini tayyorlanayotgan mahsulotlarga qismlab o'tqazib 
beradi. Asosiy fondlar qiymatini tayyorlanayotgan mahsulotga o'tkazish jarayoni 
amortzitsiya deb, ushbu jarayonda to'plangan mablag'lar esa amortizatsiya ajratmalari 
deb ataladi. 
Iqtisodiy maqsadlariga ko'ra, asosiy fondlar ishlab chiqarish va noishlab 
chiqarish fondlariga taqsimlanadi. Ishlab chiqarish asosiy fondlari o'z mohiyatiga 
ko'ra, korxonaning ishlab chiqarish potentsialini tashkil qilib, ularning tarkibiga 
quyidagilar kiradi: 

---

3
* ishlab chiqarish binolari va inshoatlari; 
* uzatish qurilmalari; 
* quvvat mashinalari va uskunalari; 
* ishchi mashinalar va uskunalar; 
* transport vositalari; 
* o'lchov va tartibga solish asboblari va qurilmalari; 
* foydalanish muddati bir yildan kam bo' lmagan va qonunchilikda belgilab 
qo'yilgan qiymatlardagi asboblar va ishlab chiqarish inventari. 
Asosiy ishlab chiqarish fondlari ishlab chiqarishda band bo'lgan barcha 
mutaxassis va xodimlar soni bilan birgalikda, korxonaning ishlab chiqarish apparati 
deb ataladi.