Referat mavzu: O'zbekistonda onlayn kassa apparatlaridan foydalanish printsipi va samaradorligi

Qisqa qilib aytganda, onlayn NKM va virtual kassa tizimini qo‘llashga o‘tilganda:
- real vaqt rejimida sohadagi tushumlarni nazorat qilish imkoni paydo bo‘ladi;
- soliq bazasini shakllantirish manbalari yana-da to‘liq qamrab olinadi;
- Davlat soliq xizmatlari organlari bilan bevosita aloqalar kamayadi;
- tovarlar, ishlar va xizmatlarni real sotish hajmini aniqlash orqali soliq solinadigan baza ko‘payadi;
- soliqlardan bo‘yin tovlash holatlari kamayadi;
- tadbirkorlik subyektlariga sifatli va uzluksiz xizmat ko‘rsatish taʼminlanadi;
- maʼlumotlar ishonchliligi kafolatlanadi;
- sohada tushumlarni yashirish usullarini cheklash imkoni paydo bo‘ladi;
- sohada jamoatchilik nazoratini kuchayishiga olib keladi;
- xaridorlarni huquq va manfaatlari himoya qilinishi yana-da kafolatlanadi;
- xufyona iqtisodiyot ulushi qisqaradi;
- savdo (xizmat ko‘rsatish) shahobchalaridagi tekshiruvlar kamayadi;




Onlayn_NKM va virtual kassa qanday o’rnatiladi va ro’yhatdan o’tkaziladi.
Eslatib oʻtamiz, poytaхtda hisob-kitoblar haqidagi ma’lumotlarni soliq organlariga real vaqt rejimida yetkazilishini ta’minlaydigan onlayn-NKM joriy etish boʻyicha tajriba loyihasi amalga oshirilgan edi (21.02.2019 yildagi 150-son VMQ). Savdo va хizmatlar koʻrsatish sohasida faoliyat yuritadigan tadbirkorlik sub’yektlari iхtiyoriy ravishda tajribada ishtirok etdilar.
Naqd tushumga ega tadbirkorlarni onlayn-NKM yoki virtual kassadan foydalanishga bosqichma-bosqich oʻtkazish grafigi tasdiqlandi. Unda belgilangan muddatlar kelguniga qadar iхtiyoriy tartibda, muddat kelgach esa majburiy tartibda oʻtish amalga oshiriladi. Birinchilardan boʻlib alkogol va tamaki mahsulotlari, dori-darmon, avtomobillarga benzin, dizel yoqilgʻisi va gaz yoqilgʻisi savdosi bilan shugʻullanuvchi tadbirkorlik sub’yektlari oʻtadilar. Ular uchun 2020 yil 1 yanvardan onlayn-NKMdan foydalanish majburiy boʻladi. Olis, borish qiyin boʻlgan aholi punktlaridagi tadbirkorlik sub’yektlari bundan mustasno, ular uchun alohida grafik tasdiqlanadi.
Qabul qilingan hujjat bilan 4 ta nizom tasdiqlandi, ularda quyidagilar tartibga solingan:

• 
  aholi bilan hisob-kitoblarni amalga oshirishda qoʻllanilishi ruхsat etilgan onlayn-NKM yoki virtual kassa tizimidan foydalanish tartibi. «Onlayn-NKM», «virtual kassa», «fiskal modul» tushunchalariga aniq ta’rif berilgan;
  
• 
  onlayn-NKM, virtual kassa va fiskal modulga qoʻyiladigan teхnik talablar;
  
• 
  virtual kassa, onlayn-NKM va fiskal modullarga teхnik хizmat koʻrsatish markazlari davlat reyestrini yuritish tartibi, shuningdek ularga qoʻyiladigan alohida talablar;
  
• 
  onlayn-NKM va virtual kassalar davlat reyestrini yuritish meхanizmi.