Referat mavzu: Turli tarmoqlarda axborot tizimlarini qo’llanilishi Bajardi: Azatov Oʻtkirbek

Buxgalteriya va bank sohasiga axborot tizimining ta’siri
Keyingi yillarda mamlakatimiz bank tizimi jadal rivojlanmoqda. Banklar faoliyatidagi vaziyatlar barqaror ravishda yaxshi tomonga o'zgarib bormoqda. Spekulyativ valyuta operatsiyalari va firibgarlikdan pul topish oson bo'lgan kunlar endi o'tdi. Bugungi kunda tobora ko'proq banklar o'z xodimlarining professionalligi va yangi texnologiyalarga tayanmoqda.
Yangi kompyuter texnologiyalarini joriy etish uchun bankdan ko'ra qulayroq zaminni tasavvur qilish qiyin. Aslida, bank faoliyati davomida yuzaga keladigan deyarli barcha vazifalarni avtomatlashtirish juda oson. Muhim axborot oqimlarini tez va uzluksiz qayta ishlash har qanday yirik moliyaviy tashkilotning asosiy vazifalaridan biridir. Shunga ko'ra, tobora ortib borayotgan axborot oqimlarini qayta ishlash imkonini beruvchi kompyuter tarmog'iga ega bo'lish zarurati yaqqol namoyon bo'lmoqda. Bundan tashqari, eng zamonaviy texnologiyalardan foydalanish uchun yetarli moliyaviy resurslarga ega bo'lgan tarmoq banklardir. Biroq, o'rtacha bank kompyuterlashtirishga katta mablag' sarflashga tayyor deb o'ylamaslik kerak. Bank, birinchi navbatda, foyda olish uchun mo'ljallangan moliyaviy muassasadir, shuning uchun modernizatsiya qilish xarajatlari uni amalga oshirishdan kutilayotgan foyda bilan taqqoslanishi kerak.
Kompyuterlashtirilgan bank tizimlarini rivojlantirishga qiziqish bir lahzalik foyda olish istagi bilan emas, balki asosan strategik manfaatlar bilan belgilanadi. Amaliyot shuni ko'rsatadiki, bunday loyihalarga investitsiyalar faqat ma'lum vaqtdan keyin daromad olishni boshlaydi, bu esa xodimlarni tayyorlash va tizimni muayyan sharoitlarga moslashtirish uchun zarurdir. Dasturiy ta'minot, kompyuter va telekommunikatsiya uskunalariga sarmoya kiritib, yangi hisoblash platformalariga o'tish uchun baza yaratib, banklar, birinchi navbatda, xarajatlarni kamaytirishga va o'zlarining muntazam ishlarini tezlashtirishga va raqobatda g'alaba qozonishga intiladilar.

Yangi texnologiyalar banklar, investitsiya firmalari va sug'urta kompaniyalariga mijozlar bilan munosabatlarni qayta shakllantirishga va foyda olishning yangi usullarini topishga yordam bermoqda.
Xalqaro valyuta-kredit operatsiyalari samaradorligini oshirish uchun ularni maksimal darajada kompyuterlashtirish zarur. Hozirgi vaqtda xalqaro axborot almashinuvi tizimlari rivojlangan: to'lov hujjatlarining umumiy tarmoqlari, kredit to'lov vositalari bilan operatsiyalarni amalga oshirish kanallari. Banklararo hisob-kitoblarning xalqaro avtomatlashtirilgan tizimlari qo'llaniladi: qimmatli qog'ozlar savdosi uchun - SEDEL, valyuta operatsiyalari va axborot xizmatlari uchun - "Reuters Monitor Service".
Yangi axborot texnologiyalarini qoʻllashning asosiy vazifalari moliyaviy ma'lumotlarni yuqori tezlikda uzatish, ularni saralash va arxivlash, ma'lumotlarni qayta ishlashini nazorat qilish, jo'natuvchi va qabul qiluvchining autentifikatsiyasi, xabarlarni shoshilinch ravishda tarqatish va ma'lumotlarni shifrlash kabilarni o'z ichiga oladi.
Bundan tashqari bu bank hujjatlarini unifikatsiya qilish xalqaro banklararo hisob-kitoblarda ko‘plab xatolardan qochish imkonini berdi, banklar o'rtasida axborot almashinuvini yo'lga qo'ydi va tezlashtirdi va moliya institutlari mamlakatlar telekommunikatsiya liniyalari orqali ularning o'zaro aloqalarini qog'ozsiz xalqaro moliya va bank operatsiyalarini operatsion xarajatlarni maksimal darajada kamaytirish bilan birga amalga oshirildi. Qog'oz hujjatlarni elektron hujjatlarga almashtirish ommalashdi.