Referati Topshirdi: Qudratova n qabul qildi: Maxmudov M

Hozirda mamlakatimizda vertikal agrosanoat tuzilmalarining quyidagi 
shakllari mavjud: 
* Agrosanoat korxonalari, 
* Xolding kompaniyalari (agrosanoat birlashmalari), 
* Agrofirma (firmalar), 
* Ilmiy ishlab-chiqarish birlashmalari. 
* Agrosanoat korxonasi - bu ishlab chiqarishning shunday tashkiliy tuzilmasidirki, 
unda qishloq xo‘jaligi xom-ashyosini ishlab chiqarish va uni qayta ishlash uzviy 
bog‘liq holda tashkil etilgan bo‘ladi. Buning tarkibida qishloq xo‘jaligi mahsulotini 
qayta ishlovchi bo‘linmalarga ega bo‘lgan xo‘jaliklar zavodlardir. 
* Bunday korxonalarda mahsulotni nobud bo‘lishini oldi olinadi va yuqori iqtisodiy 
samaradorlikka erishiladi. 
* Xolding kompaniyalari (agrosanoat birlashmalari)-bu qator qishloq xo‘jaligi, 
sanoat korxonalari, hamda, xolodilnik saqlash, transport, hattoki savdo 
xo‘jaliklarini yig‘indisi bo‘lib, ular ayniqsa, mevasabzavot konserva, uzumchilik, 
vinochilik va boshqa ishlab chiqarishda keng tarqalgan. 
-Agrofirma asosan tuman miqyosida tuzilib, tarkibiga tuman chegarasidagi xo‘jalik 
va korxonalar kiradi, ular o‘zlariniig yuridik huquqini yo‘qotmaydilar. Faoliyati 
qishloq xo‘jaligi mahsulotini yetishtirish, tayyorlash, saqlash, qayta ishlash va 
tayyor mahsulotni sotishga ixtisoslashadi. 
-Ilmiy ishla6 chiqarish birlashmalari bu tarmoqda ilmiy-texnik taraqqiyotni 
jadallashtirish, hamda hayotga tadbiq etishni keng joriy etish maqsadida tuziladigan 
birlashmalardir. Ular urug‘ seleksiyasi, hosildor navlar va kuchatlar yaratish, 
mahsuldor chorva zotlarini yaratish yo‘nalishida xizmat qiladilar. 
Dehqonchilik viloyat qishloq xo`jaligida bosh tarmoq hisoblanadi. Qishloq 
xo`jaligida olinayotgan yalpi mahsulotning 70% dehqonchilikdan keladi.

---

Tuproqning unumdorlik darajasi hosildorlikka ta`sir ko`rsatadigan asosiy omildir. 
Shuning uchun qishloq xo`jalik ishlab chiqarishida tuproqning meliorativ holatini 
yaxshilash va uning unumdorligini oshirish muhim agronomik tadbir hisoblanadi. 
Qishloq xo`jalik ekinlaridan yuqori katta ahamiyatga ega. Viloyatda sho`rlangan 
yerlarning xarakteriga qarab kuzgi-qishki ishlar bilan birga yaxob suvini vaqtida 
berish katta iqtisodiy samara bermoqda. Mexanik tarkibi jihatidan og`ir bo`lgan soz 
tuproqlarda Shahrisabz, Kitob, Yakkabog` tumanlari xo`jaliklarida yaxob suvlarni 
yanvar-fevral oylarida beriladi. Mexanik tarkibi o`rtacha va yengil bo`lgan 
tuproqlarda yaxob suvi mart-aprel oylarida, ekishdan 10-15 kun oldin beriladi. 
Bunday sug`orish viloyatning cho`l rayonlarida ham olib boriladi. Chunki yaxob 
suvi erta berilsa, ekish vaqtiga kelib tuproqning ustki qatlami qurib qoladi. 
Dehqonchilikda mineral va mahalliy o`g`itlarni ishlatish o`simliklarni yaxshi 
oziqlanishi va normal o`sishiga, mahsulot sifatini yaxshilashga yordam beradi. 
Dehqonchilikda almashlab ekishning roli ham katta. Viloyatda paxtakor 
xo`jaliklarda almashlab ekishni to`g`ri joriy qilish paxta hosilini oshirdi, jamoa 
chorvachiligi uchun mustahkam yem-xashak bazasini yaratish imkoniyatini berdi. 
Paxta asosan beda bilan almashlab ekilmoqda. Chunki beda o`stirilgan tuproqda juda 
ko`p miqdorda chirindi bo`ladi.