Referati Topshirdi: Qudratova n qabul qildi: Maxmudov M

Birinchi alohida bo‘lgan, umumiy ishlab chiqarish jarayonida o‘ziga xos vazifani 
bajaruvchi ixtisoslashgan qishloq xo‘jaligi korxonalari o‘rtasida amalga oshirishdir. 
Ikkinchi, bir nechta xo‘jaliklarning imkoniyat va mablag‘larini yirik ixtisoslashgan 
korxona tashkil etish maqsadida birlashishi; 
Gorizontal bo‘yicha xo‘jaliklararo kooperatsiyaning tashkiliy formalari bo‘lib, ular 
xo‘jaliklararo kooperatsiya korxonalari birlashmalaridir. 
Xo‘jaliklararo kooperatsiya qishloq xo‘jaligi mahsulotlari ishlab chiqarish, ishlab 
chiqarishga bog‘lik bo‘lmagan sohalarda, qurilish, xizmat qilish va boshqalarda 
tashkil topgandir. U korxonalar va xo‘jaliklar o‘rtasida har xil birikma 
ko‘rinishlarida amalga oshirilishi mumkindir. Xo‘jaliklararo kooperatsiya kapital 
mablag‘larni tez qoplash, yer, mehnat va moddiy resurslardan samarali foydalanish 
imkonini beradi. 
Qishloq xo‘jaligining bir qator texnologik vazifalarini sanoat va xizmat qilish 
tarmoqlariga o‘tishi bilan qishloq xo‘jaligi mehnati faoliyati toraya boradi: tayyor 
mahsulot yaratuvchi qishloq xo‘jaligi - ko‘p hollarda xom-ashyo yetkazib beruvchi 
sifatida ishtirok etadi. Qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishning iqtisodiy samaradorligi 
ko‘p hollarda uning o‘z faoliyatiga bog‘lik emas balki, qishloq xo‘jaligida yaratilgan 
mahsulotlarni qayta ishlash, saqlash, yetkazib berish va boshqa xizmat qilish 
tarmoqlari sohalariga, ular o‘rtasidagi aloqa va ishlarni yaxshi yo‘lga qo‘yilganiga 
bog‘liqdir. Bu esa sanoat tarmoqlarini qishloq xo‘jalik korxonalari bilan uzviy 
birlashishiga shart-sharoit yaratib beradi. Bunda birlashishning zaminida ma’lum bir 
mahsulot yaratish maqsadlarining bir xilligi yotadi, ya’ni yagona texnologik jarayon 
yotadi. 

---

Gorizontal bo‘yicha amalga oshiriladigan qishloq xo‘jaligi korxonalarining 
kooperatsiyasidan farq qilgan holda, bunday birlashish vertikal agrosanoat 
integratsiyasi deb yuritiladi. Agrosanoat integratsiyasiga xos birlashmalar avvalom 
bor mahsuloti tez buziladigan qishloq xo‘jaligi tarmoqlarida vujudga keldi (uzum, 
meva, sabzavot, sut, efir moylari va hokoza).