- Submintaqaviy birliklar
- Dunyoning koʻpgina davlatlarining maʼmuriy-hududiy tuzilishi 1-daraja bilan tugamaydi, 2-chi, baʼzan undan ham pastroq darajalar (uchinchi, toʻrtinchi, baʼzan esa beshinchi va oltinchi darajalar) ham ajralib turadi. Shu bilan birga, qancha daraja optimal ekanligi haqidagi savol, mamlakatda qancha mintaqa bo'lishi kerakligi haqidagi savol kabi ritorik bo'lib qolmoqda - bu har doim mahalliy kontekst bilan belgilanadi
- Shunday qilib, Rossiyada ikki darajali ma'muriy-hududiy tuzilish tizimi rivojlandi. 2-darajali birlik - ma'muriy okruglar (Yoqutiyada ulus, Tyvada kojuun deb ataladi). Mamlakatda jami 1900 ga yaqin maʼmuriy viloyatlar mavjud. Ko'pincha ular munitsipalitet tumanlari - munitsipalitet-hududiy bo'linmaning yuqori darajasiga to'g'ri keladi va ma'muriy tumanning ijro etuvchi organlari munitsipal okrugning qonun chiqaruvchi organlari bilan hamkorlikda ishlaydi, ammo istisnolar mavjud.
- Dunyoning eng markazlashgan davlatlaridan biri boʻlgan Fransiya va Xitoy eng murakkab maʼmuriy-hududiy tuzilmalarga ega. Bu ATD darajalari sonining ko'payishi mamlakatni haddan tashqari markazlashtirish natijasi ekanligini tasdiqlaydi, quyi darajadagi markazsizlashtirish vakolatlari esa mahalliy hokimiyatlarga o'tadi. Fransiyada 1-tartibli viloyatlar 2-tartibli boʻlimlarga, 3-darajali okrlarga, 1-tartibli kantonlarga va 5-tartibli kommunalarga boʻlingan. Shunday qilib, mamlakatdagi barcha darajadagi ATUlar soni mamlakatning o'ziga xos bo'linish tuzilishiga ega bo'lgan chet el hududlarini hisobga olmaganda, 40 mingga yaqinlashmoqda
- Submintaqaviy avtonomiyalar va federatsiyalar
- Dunyodagi submintaqaviy darajalar birliklarining mutlaq ko'pchiligi 2 va quyi darajadagi ATUlardir, ya'ni. o'z qonunchilik vakolatlaridan mahrum bo'lgan birliklar. Biroq, 2-chi va hatto pastroq tartiblarning avtonomiyalari ham mavjud. Deyarli barcha bunday tuzilmalar XXRga xosdir. Tafsilotlarni hisobga olmaganda, Xitoyda to'rt darajali ATD tizimi (viloyatlar-tumanlar-okruglar-volostlar) mavjudligini aytishimiz mumkin, ammo uning murakkabligi boshqacha.
- 1-tartibdagi beshta avtonom viloyatdan tashqari (Ichki Mo'g'uliston, Guansi-Chjuan, Ningxia Xuey, Shinjon-Uyg'ur, Tibet avtonom rayonlari) Xitoyda 2-tartibdagi 30 ta avtonom rayon, 120 ta avtonom okrug va 3 va 986 milliy xoshunlar mavjud. avtonomiya maqomida 4-tartibdagi volostlar va soʻmlar.Garchi mutlaq koʻpchilikda Xitoy aholisi hukmronlik qilsa-da, kengaytirilgan vakolatlar ularga etnik ozchiliklar manfaatlariga koʻproq yoʻnaltirilgan siyosat yuritish imkonini beradi (xoshun va somon — Ichki Moʻgʻuliston submintaqaviy avtonomiyalarining nomlari).
- 2-tartibdagi shunga o'xshash etnik avtonomiyalar Hindistonda mavjud, ammo ular ancha kam (14) va faqat 2-darajada (masalan, Assam shtatidagi Bodoland). Shunga o'xshash noyob Evropa misoli - bu Trentino-Alto Adige mintaqasining bir qismi bo'lgan 2-darajali Bolzanoning italyan tilida so'zlashuvchi provinsiyasi.
- Xitoy (juda keng tarqalgan - Sovet) modeliga ko'ra avtonom maqomga yaqin, shuningdek, Rossiyada 2-tartibdagi milliy hududlar. Mamlakatdagi 11 birlik ushbu rasmiy maqomga ega: Yakutiyada beshta (Anabarskiy Dolgano-Evenki, Jiganskiy Evenk, Olenek Evenk, Momskiy Even va Eveno-Bytantayskiy uluslari), Kareliyada uchta (barchasi Kareliya - Pryajinskiy, Kalevalskiy va Olonetskiy), ikkita nemis. (Oltoy o'lkasi va Omsk viloyatida) va Buryatiyada bitta Baunt Evenk
- Agar submintaqaviy darajada avtonomiyalar mavjud bo'lishi mumkin bo'lsa, nazariy jihatdan u erda submintaqaviy federatsiyalarning paydo bo'lishi ham mumkin. Amalda faqat bitta to'liq misol ma'lum - Bosniya va Gertsegovina Federatsiyasi - Bosniya va Gertsegovinaning musulmon-xorvat qismi, 3-tartibda t va ko'p knt n dan iborat.
Do'stlaringiz bilan baham: |
