Reja: 1 Foyda solig‘i stavkalari va ularni qollashning o‘ziga xos hususiyatlari Foyda solig‘ini hisoblab chiqarish tartibi 3

4-жадвал 2018 йилда ва 2022 йилда солиштирма шартларда ялпи тушумда солиқларнинг улуши (шартли мисолда). 
минг сўм

№		2018 й.		2018 й. 2022 йилги солиқлар шартларида
		Ходимлар сони 250 нафардан ортиқ бўлганда солиқлар тизими	Ходимлар сони 250 нафаргача бўлганда (КК) солиқларнинг соддалаштирилган тизими	Айланма 1 млрд сўмдан ортиқ бўлганда солиқлар тизими	Айланма 1 млрд сўмгача бўлганда солиқлар тизими
1.	Ялпи тушум (реализация қилинаётган маҳсулот қиймати)	120 000	120 000	120 000	120 000
2.	Соф тушум (ҚҚС ёки ЯСТни айирган ҳолда)	100 000	114 300	105 000	115 400
3.	Таннархи (шу жумладан МҲФ – 30 минг сўм)	80 000	80 000	80 000	80 000
4.	Фойда	20 000	34 300	25 000	35 400
5.	Солиқлар:
5.1.	ҚҚС (ҳисобга олишсиз) (ставка 2018 йилда – 20%, 2022 йилда – 15%)	20 000	-	15 000	-
5.2.	Ягона ижтимоий тўлов (2020 йилдан – ижтимоий солиқ) (ставка 2018 йилда – 25%, КК учун –15%; 2022 йилда – 12%)	7 500	4 500	3 600	3 600
5.3.	Мол-мулк солиғи (ставка 2018 йилда – 5%, 2022 йилда – 1,5%)	3 300	-	1000	1 000
5.4.	Ер солиғи (ставкалар ҳар йили индексация қилинади)	1 200	-	1 700	1 700
5.5.	Фойда солиғи (ставка 2018 йилда – 14%; 2022 йилда – 15%)	1 120	-	2 805	-
5.6.	Ягона солиқ тўлови (2019 йилдан – айланмадан олинадиган солиқ) (солиқ ставкаси 2018 йилда – 5%; 2022 йилда – 4%)	-	5 700	-	4 600
6.	Барча солиқлар суммаси	33 120	10 200	24 105	10 900
7.	Ялпи тушумда барча солиқларнинг улуши	27,6%	8,5%	20,1%	9.1%

Шу тариқа, солиқ ислоҳотининг биринчи йўналишини бажаришни таъминлаш бўйича юқоридаги таҳлиллар қуйидагиларни кўрсатади:
1) солиқ ислоҳоти бошланган 2018 йилга нисбатан умуман иқтисодиётга солиқ юки даражасининг пасайиши унчалик юқори эмас. 2021 йилдан бошлаб солиқ юкининг ЯИМга нисбатан 26,7%гача ошиши рўй берди, 2022 йил учун солиқ юки ЯИМга нисбатан 30,3% даражасида прогноз қилинмоқда. Асосий сабаблар:
- солиқ юкининг асосий массаси йирик корхоналар (акциз солиғи тўловчилар ва “НКМК” АЖ ва “ОКМК” АЖ) зиммасига тушади. Бу эса бошқа корхоналарга солиқ юкини камайтириш имконини беради. Давлат бюджетининг даромадлар қисми доим ўсиб борувчи харажатлар қисмини таъминлаши керак. Солиқ юкининг камайишида давлат ўз харажатларини қоплаш учун олинмай қолинадиган даромадларни топиши керак;
- солиқ ислоҳотлари амалда пандемия даврида амалга оширилди, бу бир томондан, янги солиқ имтиёзларини жорий этишни, иккинчи томондан, бюджет харажатларини сезиларли даражада оширишни талаб қилди;
- умуман жаҳонда ва минтақамиздаги беқарор сиёсий ва иқтисодий вазият барқарор давлат бюджетини талаб қилади;
 
2) соддалаштирилган ва умумбелгиланган солиқ солиш тизими бўйича солиқ тўлайдиган хўжалик юритувчи субъектлар ўртасида солиқ юки даражасидаги номутаносибликларнинг муайян даражада камайиши рўй берди:
- инфратузилмани ривожлантириш солиғи, давлат жамғармаларига ажратмалар каби солиқларни бекор қилиш;
- солиқ ставкаларини пасайтириш (ҚҚС - 20%дан 15%гача, ижтимоий солиқ - 25%дан 12%гача, ЖШДС - 22%дан 12%гача, мол-мулк солиғи - 5%дан 1,5%гача, айланмадан олинадиган солиқ - 5%дан 4%гача ва бошқалар),
- солиқ базасини қисқартириш;
- айрим имтиёзларни бекор қилиш.
Бу солиқ юки:
- йирик ва ўрта корхоналар учун қисқаришига;
- товар айланмаси 1 млрд сўмгача бўлган кичик корхоналар учун деярли ўзгармаслигига;
- товар айланмаси 1 млрд сўмдан ортиқ бўлган кичик корхоналар учун ошишига олиб келди.