Reja: Asosiy operatsiyalar va sikllar
Download 0.86 Mb. Pdf ko'rish
|
5-ma’ruza (2)
|
Qazib olish tizimi. Yer osti usuli bilan qazib olish tizimini qabul qilgandan
so’ng qazib olish usulini tanlash kerak. Shaxtani qazib olish ishlari rejasi qabul qilinmaguncha, foydali qazilma yotqiziqini qazish mumkin emas, va yotqiziqni qaysi tizim bilan qazib olish usuli tog’ri kelishini korib chiqish kerak. Ochiq bo’lishlik qoldirib qazib olish tizimi. Qazib olingan bo’shliqni mustahkamlagich bilan mustahkamlab va mustahkamlamay qulatib qazib olish tizimini (Morisson va Russel 1973) Oldin aytganimizdek qazib olish tizimini tanlashga ta’sir etuvchi omillar bu tabiiy, geologik, sharoitlarga va boshqalarga bog’liq. Agar qazib olish tizimini tanlay olinmasa, qazib olish rejasini xal etish uchun tasniflash yoli bilan tizim qabul qilinadi. 15 Howar L. Hartman. Introductory mining engineering. P.286. 12.1 rasm. Yer osti rudnigining qurilishi va kon lahimlarini nomi, ishchilar ish olib borish joylari, shuningdek rudnik qazib olish ish bosqichlari, yer osti usulida o’tib ketgan karer (avtor Hamrin1982. Kon muxandislari jamoasi ruxsati bilan Inc., Littleton, Co.). 12.2 rasm. Ko’mir kon korxonalarda asosiy ochish kon lahimlari sxemasi . Shtrek (tepada), qiya stvol (o’rtada) va vertikal stvol (pastga). (Avtor Stefanko va Bisa, 1983 y kon muxandislari jamiyati tomonni ruxsat etilgan Inc, Littleton,Co). 16 Qazib olish tizimini to’g’ri tanlash va asosiy ochish kon lahimlarini joylashtirish muhim ahamiyat kasb etadi, chuki sababi shunday, agar yer yuzasida buzilish, cho’kish, xollari uchrasa bu qazib olish tizimiga to’g’ridan to’g’ri bog’liq bo’lsa, qabul qilingan qulatish tizimida buzilish, cho’kish, xollari albatta yuz beradi, va boshqa qazib olish tizimlarida ham bu xolatni uchratish mumkin, shuning uchun hamma asosiy kon lahimlari buzilish va cho’kish uchraydigan chegara zonasidan tashqarida joylashishi lozim. Agar yer yuzasi va foydali qazilma yaxlitligi 16 Howar L. Hartman. Introductory mining engineering. P.288. buzilmagan bo’lsa, shaxtaning asosiy ochish kon lahimlari markazlashgan xolda joylashishadi va shaxta samarali ishlashi kafolatlanadi. Tizimda ikkinchi ko’riladigan masala bu foydali qazilmani qazib olish usuli: to’g’ridan- to’g’ri qazib olish yo’li bilan, yoki, teskarisiga qazib olish usullari bilan qazib olinadi, ya’ni, to’g’ri yo’l bilan deganda bu foydali qazilma yotqizig’iga qirilgan yerdan foydali qazilma yotqiziqlari qazib olinadi, va ikkinchi foydali qazilma yotqiziqlari chegaralarigacha qazib o’tiladi va ichkariga foydali qazilma qazib o’tiladi, (Obert, 1973) foydali qazilma qazib olish jarayonida, yangi ochilmagan zahiraga kiritilmaganlari chiqib kelsa, xuddi shunday foydali qazilma yotqiziqlari devorlarida ham zaxiraga kiritilmagan foydali qazilma chiqib qolishi mumkin bular kon korxonaning sof foydasiga kiritiladi, (Obert 1973). Bu foydali qazilma yotqiziqlari iqtisodiy foyda bergani uchun ularni qazib olish muhim xisoblanadi, (iqtisodiy tez samara beradi) lekin agar xavfsizlik tomonida qazib olish ishchilar xayotida xavfli bo’lsa uni qazib olmay ketiladi (Bu uzunko’mir lavalarida majburiydir AQSH ko’mir sanoatida). Download 0.86 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|