Reja Bir cho’michli ekskovatorlar Ekskavatorni ikki pog‘onali boshqarish tizimi Ekskovatorlarni avtomatik boshqaruv tizimi

Mavzu: Rotorli ekskovatorlarni avtomatik boshqarish

Bajardi :

Tekshirdi :

Reja 1.Bir cho’michli ekskovatorlar 2. Ekskavatorni ikki pog‘onali boshqarish tizimi 3.Ekskovatorlarni avtomatik boshqaruv tizimi

Bir cho‘michli ekskavator universal mashina bo‘lib, kon-geologik sharoitida murakkab ishlarni bajaradi. Karerlarda asosan to‘g‘ri lopatali va draglaynlar qo‘llaniladi. Operatsiyalarni ketma-ket bajarilishi boshqarish usuli va organlari, metodlari va ishlab chiqarish holatlari vositalarini nazorat qilish ikkala mashina uchun yaqin, shu sababli bu mashinalarni avtomatik ravishda boshqarish prinsiplari bir-biridan unchalikfarq qilmaydi. 1-rasmda ikki pog‘onali ekskavatorning boshqarish tizimini soddalashtirilgan struktura sxemasi ko‘rsatilgan. Shtrix chiziq bilan faqat draglaynga, shtrix punktrli chiziq faqat to‘g‘ri cho‘michli, butun chiziqlar esa umumiy ekskavatorlarga xos. Boshqarishning 1 yuqori satxida boshqarish ob’ektlarining 3 barcha mexanizmlarining harakatga keltirish qurilmasi va dasturlari mavjud bo‘lib, elektr yuritmalarni avtomatik boshqarish sistemalariga kiruvchi alohida ishlarni bajarish, bu sistema ishlarini ketma-ketligini belgilash, nazorat qilish va harakat yuritmalariga to‘g‘ridan-to‘g‘ri ta’sir qilish usuli bilan to‘g‘irlashni amalga oshiradi.

Ekskavatorni ikki pog‘onali boshqarish tizimini soddalashtirilgan sxemasi. 1- yuqori boshqarish uroveni, 2- pastki boshqarish uroveni, 3-boshqarish ob’ekti, 4-6- ko‘tarish yuritmasi, bosim (tyaga) va ekskovatorni burilishi bilan birga boshqarish tizimini kuchaytirgich-o‘zgartgich, 7-9-ekskavatorni burilish, bosim (tyaga), ko‘tarish yuritmalarini boshqarish tizimi, 10-21- ob’ektni filtr bilan o‘lchash parametrlari va masshtablarini tuzilishi, 22- hisoblash mashinalarini boshqarishda indikatsion qurilmalari bilan parametrlarni nazorat qilish, 23-ekskavator mashinisti, 24-26-tanlab ochish rejimlari, Un, Un, Uv, U'n, U'n, U'v- kuchlanish, ko‘tarish yuritmalari aylanish tezligini mutanosibligini ta’minlash, bosim (tyaga), burilishi.

Qazish ishlarini bajarish boshqaruvchi hisoblash mashina 22 yordamida amalga oshiriladi va yuritmalarning boshqarish sxemalariga kiritilib, ko‘tarish va bosim berish yuritmalarini boshqarish, bu mexanizmlarni qazish davridagi harakat fazalarini dasturlash, boshlang‘ich va oxirgi koordinata fazalarini belgilash va boshqa ishlarni boshqarishni amalga oshiradi. Transport jarayonida belgilangan ishni bajarib, barcha mexanizmlarni harakat qurilmasi, maksimal tezkorlik bilan belgilangan ishini bajaradi, tormozlashni boshlanish kordinatalari va boshqalar. Shunday qilib ekskavatorni ba’zi operatsiyalari tez-tez takrorlanuvchanligi bilan ajralib turadi, mexanizmning harakat dasturi ya’ni unda ishni yo‘lini oldindan bajaradi. Misol uchun, transport harakat mexanizmining dasturi oldingi sikldagi harakatlarini yozib boradi

Bir cho’michli ekskovatorni avtomatik boshqarish Bir cho’michli ekskavatorning ish jarayonini boshqarishni avtomatlashtirish fundamental va texnik qiyinchiliklar bilan bog'liq, chunki ekskavatorning ish jarayoni ishlab chiqarish holatining katta noaniqligi bilan tavsiflanadi. Ma'lumki, ishlab chiqarish holatining yuqori takrorlanishi bilan jarayonlarni avtomatlashtirish eng samarali va amalga oshirish osonroqdir. Shu sababli, bitta cho’michli ekskavatorning avtomatlashtirishga nisbatan afzalliklari (ko'p qirrali va o'zgaruvchan ish sharoitlariga moslashuvchanligi) kamchilik sifatida keltirilgan. Axir, ekskavator bilan jihozlangan boshqaruv tizimi, mashinaning o'zi kabi, ishlab chiqarish holatidagi o'zgarishlarga ham bir xil moslashuvchan bo'lishi kerak.

Bir cho’michli ekskavatorni boshqarish tahlili shuni ko'rsatadiki, boshqaruv mantig'i juda murakkab, ishlatilgan ma'lumot miqdori katta va bu ma'lumotni olishning texnik vositalari (masalan, vizual analizatorning analogi) hozircha yo'q. . Shu sababli, odamni zamonaviy cho’michli ekskavator boshqaruvidan butunlay olib tashlash mumkin emas. Binobarin, bitta chelakli ekskavatorni avtomatlashtirish odamni boshqaruvdan chetlatishga emas, balki boshqaruv tizimining, shu jumladan, odamning ishini yaxshilashga, uning funksional imkoniyatlarini kengaytirishga va sifat ko'rsatkichlarini yaxshilashga qaratilishi kerak. Inson operatori va avtomatik qurilmalarning afzalliklarini birlashtirgan kombinatsiyalangan boshqaruv tizimlarini yaratish zarur.

E quvvat rejimida vosita tezligini tanlab boshqarish Faqat E rejimidagi Hyundai R210NLC-9 ekskavatorida dvigatel tezligi bajarilayotgan operatsiyaga qarab o'zgaradi. Ba'zi ekskavator operatsiyalari: o’qni tushirish, cho’michni ochish, qisman uskunaning o'ziga xos og'irligi (o’qning og'irligi, to'ldirilgan cho’michning og'irligi) tufayli amalga oshiriladi va dvigateldan yuqori quvvat talab etilmaydi. Tanlangan boshqaruv tizimi bu operatsiyalarni aniq kuzatib boradi va ularning bajarilishi uchun dvigatel tezligini (quvvatini) majburan kamaytiradi, bu esa yoqilg'i sarfini sezilarli darajada tejaydi. Quvvatni kuchaytirishni talab qiladigan operatsiyalarda: o’qni ko'tarish, tayoq bilan ishlash, chelak bilan yig'ish, dvigatel tezligi avtomatik ravishda 1750 aylanish tezligiga ko'tariladi va ekskavator tezligi oshadi

Foydalanilgan adabiyotlar 1.Р.Н.Хаджиков, С.А.Бутаков «Горная механика» Москва, Недра. 1982г. 2.www.fayllar.org