Reja: Cho’yanlar

Uglerod. Uglerod cho’yan tarkibidagi muhim elementlardan biri bo’lib, uning miqdori oddiy quyma cho’yanlarda 3,2% dan 3,5% gacha, sifatli cho’yanlarda esa 2,7% gacha yetadi. Cho’yanda uglerod ikki xil ko’rininshda: grafit ko’rinishida, ya’ni erkin holatda va kimyoviy birikma (Fe₃C) – sementit ko’rinishida bo’ladi. Cho’yanda uglerod qancha ko’p bo’lsa, grafit ajralib chiqishi ham shuncha ko’p bo’ladi.

Kremniy. Kremniy cho’yan quymalarining qotishida uglerodning erkin holda, ya’ni grafit tarzida ajralib chiqishiga ko’maklashadi. Kremniy cho’yanlarning qolipga quyilish xossalarini yaxshilaydi. Odatda, kul rang cho’yanlarda kremniy miqdori 1,25% dan 4,2% gacha bo’ladi.