Reja: Davlatning bozor iqtisodiyoti rivojlanishiga aralashuvi zarurligi va asosiy iqtisodiy funksiyalari

Iqtisodiyotni tartibga solish vositalaridan yana biri davlat tomonidan iqtisodiyot kelajagini oldindan taxminlash (prognozlash) va uni rivojlantirish dasturini ishlab chiqsh xamda xayotga tatbiq etish xisoblanadi.

• Iqtisodiyotni tartibga solish vositalaridan yana biri davlat tomonidan iqtisodiyot kelajagini oldindan taxminlash (prognozlash) va uni rivojlantirish dasturini ishlab chiqsh xamda xayotga tatbiq etish xisoblanadi.
• Davlat byurtmasiga asosan uzoq va qisqa muddatlarga mo`ljallangan prognozlar tuziladi. Prognozlarda resurslar, texnologiya, ichki bozor xajmi va tarkibi, eksport va import, davlat xarajatlari, ishlab chiqarish tarkibidagi o`zgarishlar, matematik modellar asosida xisob-kitob qilinadi va iqtisodiyotning qaysi yo`nalishda rivojlanishi aniklanadi.

3. Antimonopol faoliyat va raqobatni rivojlantirish.

• 3. Antimonopol faoliyat va raqobatni rivojlantirish.

Davlat monopoliyani cheklash va raqobat muxitini yaratishi zarur. O`zbekiston Respublikasida bu vazifani amalga oshirish Monopoliyadan chikarish rakobat va tadbirkorlikni ko`llab kuvvatlash Davlat ko`mitasi zimmasiga yuklatilgan.

• Monopollashuvga qarshi kurash maksadlarida monopol korxonalar reestri tuziladi. Bunda monopol korxonalar tabiiy monopoliya va tabiiy monopoliya xisoblanmagan korxonalarga bo`linadi.
• Tabiiy monopol bo`lmagan korxonalarni monopoliyadan chikarish chora- tadbirlari ko`riladi.
• Tabiiy monopolist korxonalar o`z mavqelaridan foydalanib maxsuloti va xizmatlari baxosini asossiz ko`tarib yuborishlariga yo`l qo`ymaslik uchun ularga rentabellilikning yukori chegarasi belgilab beriladi. Bu chegarani buzgan korxonaga moliyaviy jazo choralari qo`llaniladi.

Raqobat muxitini yaxshilash, tadbirkorlikni qo`llab quvvatlash maqsadida davlat mulki xususiylashtiriladi. Mulkni davlat tasarrufidan chikarish va xususiylashtirish Davlat Mulk qo`mitasi tomonidan amalga oshiriladi. Bunda davlat mulkini bevosita bitta xaridorga sotish, investitsiya qitritish majburiyatini olib bepul tassarrufiga berish, bosqichma - bosqich baxosini tushirib sotish, aktsionerlashtirish kabi usullar qo`llaniladi.

• Raqobat muxitini yaxshilash, tadbirkorlikni qo`llab quvvatlash maqsadida davlat mulki xususiylashtiriladi. Mulkni davlat tasarrufidan chikarish va xususiylashtirish Davlat Mulk qo`mitasi tomonidan amalga oshiriladi. Bunda davlat mulkini bevosita bitta xaridorga sotish, investitsiya qitritish majburiyatini olib bepul tassarrufiga berish, bosqichma - bosqich baxosini tushirib sotish, aktsionerlashtirish kabi usullar qo`llaniladi.
• Tadbirkorlikni rivojlantirishni davlat tomonidan qo`llab quvvatlash, shuningdek ularning xuquqlarini ximoya qilish orqali xam amalga oshiriladi. O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2005 yil 5 oktyabrda imzolangan «Tadbirkorlik sub`ektlarini tekshirishni yanada kiskartirish va uning tizimini takomillashtirish chora tadbirlari to`grisida» gi Farmoni nazorat kiluvchi organlarning tadbirkorlik sub`ektlari faoliyatiga aralashuvini cheklash, ularning xukuklarini davlat tomonidan qonuniy kafolatlashni kuchaytirishga bir misol bo`ladi.