Yopiq zanjirdan o`tayotgan tokning kuchi manbaning elektr yurituvchi kuchiga to`gri proporsional va zanjirning to`la qarshiligiga teskari proporsionaldir.
1820 yilda Daniya fizigi Gans Hristian Ersted (1777–1851) tajriba asosida magnit strelkasining ustiga parallel joylashtirilgan o`tkazgichdan tok o`tganda magnit strelkasining dastlabki vaziyatdan ogishi va o`tkazgichga perpendikulyar joylashganligi aniqlandi. Agar o`tkazgichdan tokning o`tishi to`htatilsa, magnit strelkasi yana dastlabki vaziyatga qaytadi.
Ersted tajribasi olimlarni elektr toki o`tib turgan o`tkazgich atrofida magnit maydon hosil bo`ladi degan hulosaga olib keldi. Huddi shu maydon magnit strelkasiga tasir etib uni ogdiradi.
Shundai qilib, qo`zgalmas elektr zaryadlari atrofidagi fazoda elektr maydon, harakatlanuvchi zaryadlar, yani elektr toki atrofida, faqat, magnit maydoni hosil bo`lar ekan.
O`tkazgich atrofida faqat undan tok o`tgan paytdagina magnit maydonning hosil bo`lishi magnit maydonning manbai tokdan iborat ekanligini tasdiqlaydi.
Shunday qilib, Ersted kashfiioti fizika fanining rivojlanishida katta turtkilardan biri bo`lib, u elektromagnetizm sohasidagi muhim kashfiiotlarni ochilishiga sabab bo`ldi
Ilmiy-texnik taraqqiyot davri hamma narsani o'lchashni talab qiladi. Elektr tarmoqlari ham bundan mustasno emas. Ushbu o'lchovlarni amalga oshirish uchun kuchlanish qaysi birliklarda o'lchanganligini bilish muhimdir. Eng keng tarqalgan SI tizimida kuchlanish birligi 1 Volt yoki qisqartirilgan - 1V deb belgilanadi. Shuningdek, 1V deb belgilanishi mumkin. Ushbu belgi Italiyadan kelgan fizik Alessandro Volta sharafiga
Jozefson effekti
1990 yildan boshlab elektr kuchlanishining yana bir ta'rifi mavjud. Uning qiymati chastota standarti va sezyum soati bilan bog'liq. Bunday holda, nostatsionar Jozefson effekti6 maxsus matritsa 10 ± 80 gigagerts chastotada nurlanish bilan nurlantirilganda, uning qiymati potentsial paydo bo'lganda ishlatiladi, uning qiymati tajriba sharoitlariga bog'liq emas.
RMS kuchlanishi
Tarmoq uchastkalari orasidagi elektr potentsialining kattaligini aniqlash issiqlik yoki ma'lum vaqt ichida bajarilgan ish miqdori bilan amalga oshiriladi. Ammo bu faqat to'g'ridan-to'g'ri oqim uchun amal qiladi. O'zgaruvchan kuchlanish sinusoidaldir. Maksimal amplituda bu maksimal va musbat yarim to'lqindan salbiy yarimga o'tishda u nolga teng. Shuning uchun, hisob-kitoblar uchun o'rtacha qiymat ishlatiladi, bu "samarali qiymat" deb nomlanadi, bu hisob-kitoblarda bir xil qiymatdagi doimiyga tenglashtiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
